Την 12η Απριλίου του 1877 (24η Απριλίου με το νέο ημερολόγιο) ο αυτοκράτορας της Ρωσίας Αλέξανδρος ο B' κηρύττει τον πόλεμο στην Οθωμανική Aυτοκρατορία. Ένας πόλεμος που θα αποδειχθεί απελευθερωτικός για το βουλγαρικό λαό. Την ίδια ημέρα πραγματοποιείται παρέλαση του ρωσικού στρατού, μαζί με τον οποίο παρελαύνουν τμήματα επαναστατών από τη Βουλγαρία. 
Η σύγκρουση μεταξύ των δυο αυτοκρατοριών είχε σαν αφορμή την απάνθρωπη κατάπνιξη της βουλγαρικής εξέγερσης του Απριλίου του 1876, η οποία αποτέλεσε το βασικό θέμα της συνάντησης των πρεσβευτών των Μεγάλων Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη.
Το σχέδιο της ρωσικής στρατιωτικής διοίκησης προβλέπει την
επίθεση σε δύο μέτωπα – στον Καύκασο και τον Δούναβη. Στο μέτωπο του Δούναβη κύριοι στόχοι είναι η Αδριανούπολη και η Κωνσταντινούπολη. Οι ρωσικές δυνάμεις στα Βαλκάνια ανέρχονται στις 270 χιλιάδες άνδρες και 1014 κανόνια. Η Ρουμανία συμμετέχει με 40 χιλιάδες άνδρες, ενώ τη γενική διοίκηση των στρατευμάτων των έχει ο Ρώσος πρίγκιπας Νικολάι Νικολάεβιτς (στη φωτογραφία δεξιά).
Σύμφωνα με τις πληροφορίες της ρωσικής αντικατασκοπίας, οι τουρκικές δυνάμεις στα Βαλκάνια αποτελούνται από 280 χιλιάδες άνδρες. Στην περιοχή του Δούναβη οι δυνάμεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι περίπου 186 χιλιάδες.
Οι πρώτες συγκρούσεις ξεσπούν στον Καύκασο την 12 Απριλίου του 1877. Στα Βαλκάνια ο πόλεμος ξεσπά την 10η Ιουνίου, με την απόβαση στο Γαλατά. Σκοπός της απόβασης ήταν να κρυφτεί ο κύριος στόχος και να παραπλανηθεί η τουρκική διοίκηση.
Τα ρωσικά στρατεύματα αρχίζουν να περνούν το Δούναβη την 15η Ιουνίου του 1877, στην περιοχή της πόλης Σβιστόφ. Για την παραπλάνηση των αντιπάλων, το ρωσικό πυροβολικό βομβαρδίζει τις πόλεις Τούτρακαν, Ρούσε, Νικόπολ και Βίντιν. Η ρωσική στρατιά του Δούναβη είναι χωρισμένη σε τρία σώματα. Το Ανατολικό έχει διοικητή τον διάδοχο του θρόνου, πρίγκιπα Αλέξανδρο Αλεξάντροβιτς (στην κάτω φωτογραφία) και στόχο να σταματήσει τις τουρκικές δυνάμεις στην περιοχή που περικλείεται από τις πόλεις Ρούσε, Σιλίστρα, Βάρνα και Σούμεν.
+
"Η απόβαση των ρωσικών στρατευμάτων στο Σβιστόφ" του ζωγράφου Νικολάι Ντμίτργιεφ-Ορενμπούργκσκι
Διοικητής του Δυτικού σώματος είναι ο στρατηγός Κρίντενερ (στη φωτογραφία κάτω αριστερά). Στόχος του είναι να καταλάβει το φρούριο της πόλης Βίντιν και να αναλάβει τον έλεγχο των βορειοδυτικών βουλγαρικών περιοχών. Την πιο σημαντική αποστολή έχειι το Κεντρικό σώμα, με διοικητή το στρατηγό Γκούργκο (στη φωτογραφία κάτω δεξιά). Οι δυνάμεις του πρέπει να να κατευθυνθούν προς το Τίρνοβο, στη συνέχεια να καταλάβουν τα στενά του Αίμου και αν τους δοθεί η δυνατότητα, να κατευθυνθούν προς το Πλόβντιφ, την Αδριανούπολη και την Κωνσταντινούπολη. Στη σύνθεση του Κεντρικού σώματος συμμετέχουν και οι Βουλγαρικές δυνάμεις.
Οι επιστήμονες που αναλύουν τα γεγονότα του πολέμου, υποστηρίζουν ότι οι μάχες μπορούν να χωριστούν σε τρεις χρονικές περιόδους. Η πρώτη περιλαμβάνει την περίοδο από το πέρασμα των ρωσικών στρατευμάτων από τον ποταμό Δούναβη έως στα τέλη Ιουλίου του 1877. Η δεύτερη αφορά στις δραματικές μάχες των πόλεων Στάρα Ζαγκόρα, Σίπκα και Πλέβεν. Στην περίοδο αυτή διεξάγονται οι πιο σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες, σε σημαντικό βαθμό, ορίζουν την έκβαση του πολέμου.
Η τρίτη περίοδος αρχίζει με την κατάκτηση της πόλης Πλέβεν, την 28η Νοεμβρίου του 1877, και λήγει με την ειρηνική συνθήκη της Αδριανούπολης την 19η Ιανουαρίου του 1878.
"Η μάχη για τη σημαία της Σαμάρας κοντά στη Στάρα Ζαγκόρα" του ζωγράφου Πέταρ Μορόζοφ
Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος τελειώνει την 19η Φεβρουαρίου του 1878 (3η Μαρτίου με το νέο ημερολόγιο), με την υπογραφή της προκαταρκτικής Ειρηνικής Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου. Οι τελικές, πολιτικές, αποφάσεις για το μέλλον της Βουλγαρίας λαμβάνονται μερικούς μήνες αργότερα, στο Συνέδριο των Μεγάλων Δυνάμεων που πραγματοποιείται τον Ιούλιο του 1878 στο Βερολίνο.
Το Σύμφωνο του Βερολίνου προβλέπει τη δημιουργία του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας το οποίο περιλαμβάνει την περιοχή που βρίσκεται μεταξύ της οροσειράς του Αίμου και του ποταμού Δούναβη και την περιοχή της Σόφιας. Στα εδάφη μεταξύ της οροσειράς του Αίμου και της οροσειράς της Ροδόπης, δημιουργείται αυτόνομη περιοχή, με την ονομασία Ανατολική Ρωμυλία, η οποία έχει βούλγαρο διοικητή αλλά βρίσκεται υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η Μακεδονία, καθώς και η Ανατολική και Δυτική Θράκη, παραμένουν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
"Πριν την επίθεση στο Πλέβεν" του ζωγράφου Βασίλι Βερεστσάγκιν
Με τον τρόπο αυτό, μεγάλες περιοχές, που κατοικούνται επί το πλείστον από βουλγαρικό πληθυσμό, μένουν έξω από τα σύνορα του νέου πριγκιπάτου. Αυτό προκαλεί μελλοντικές συγκρούσεις μεταξύ των κρατών της Βαλκανικής και οδηγούν στην έκρηξη νέων εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων για τους Βούλγαρους. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877–1878 διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο για την αποκατάσταση του κράτους της Βουλγαρίας και ότι χάρη σ’ αυτόν τέθηκαν τα θεμέλια της μελλοντικής δημιουργίας και ανάπτυξης του νέου πριγκιπάτου της Βουλγαρίας.
Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης
