9 Mayıs’ta Avrupa Günü ve Zafer Günü kaydediliyor. 9 Mayıs tarihi, geçmiş ve gelecek için farklı duygu, anı ve düşüncelere yol açıyor. Zafer Günü, Büyük Vatanseverlik Savaşı’nda eski Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanyası’na karşı zaferi vesilesiyle bir bayramdır. Bu gün Rusya’da büyük şenlikler ve yürüyüşlerle kaydediliyor. Bulgaristan Halk Cumhuriyeti’nde de 9 Mayıs kaydedilmiştir, ancak 10 Kasım 1989 tarihinden sonra resmi şenliklerin düzenlenmesine son veriliyor. Buna rağmen bugüne kadar ülke genelinden bir çok insan, şehit düşen Bulgar ve Sovyet askerlerini anıyor ve anıtlarına çiçek bırakıyor. Bu yıl da bazı başkent sakinleri Sovyetler Ordusu anıtına çelenk koyacak, arkasından da ünlü Bulgar ve Rus şarkılarının seslendirileceği bir konser yapılacak.
9 Mayıs tarihini 1945 yılında İkinci Dünya Savaşı’nın Avrupa için sonu olarak da kaydediyoruz. Avrupa Günü, Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman’ın Avrupa’da birlik için tarihi deklarasyonu okuduğu tarihte kaydediliyor. 9 Mayıs 1950 yılında Schuman, gelecek askeri çatışmaların önlenmesi amacıyla Fransız ve Batı Alman kömür ve çelik üretimi için rezervlerinin ve sanayilerinin birleşmesine çağırıyor. “Schuman Deklarasyonu”, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun temelini oluşturuyor. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Birliği’nin gelişmesinde rolü var. 1985 yılından bu yana 9 Mayıs Avrupa Günü olarak da kaydediliyor.
Bulgaristan’da 9 Mayıs Avrupa Günü olarak 2005 yılından bu yana kaydediliyor. Bu yıl Sofya, Plovdiv ve Varna’da önemli binalar, Avrupa Birliği bayrağının renkleriyle saat 21’de ışıklandırılacak. Bu Bulgar şehirleri, önümüzdeki birkaç yılda farklı uluslararası etkinliklerin Avrupa başkentleri olacak. Bunun yanı sıra Avrupa marşı ile başlayacak bir müzik şovu da yapılacak. “Avrupa için Hikayeler” başlığı altında hikaye okuması da düzenlenmiştir. Okuma gecesinde kısa öykü severler tarafından yazılan 10 eser tanıtılacak. Bundan başka ünlü kişiler, barışa ve birliğe adanan ilginç hikayeler de okuyacak. Bu etkinlik saat 19’dan itibaren www.europarl.bg internet sitesinden canlı olarak izlenebiliyor.
Ancak ülkemizde bu iki bayramın, zor bir şekilde varlığını sürdürdüğü ve insanları böldüğü ortaya çıkardı.
Sofya sakinlerinin bu konuyla ilgili görüşleri nedir?
Lübka Krısteva şöyle düşünüyor: “Biz bu günde yürüyüşler ve şenlikler düzenliyorduk. Ben bu rejimin taraftarı değilim ama bize zorla yaptırıyorlardı. Eğer yürüyüşe gitmezsen işinde ilerleyemezdin veya tatile çıkamazdın. Ama şimdiden daha huzurluydu Herkes için iş vardı, meslektaşlar da çok iyiydi. Birbirimizi seviyorduk ve insanların ilişkileri farklıydı. Şimdi de iyidir, çünkü genç insanlar yurtdışına gidebiliyor. Bizim için bu bir tabuydu. AB’ye girdiğimize çok seviniyordum, ama AB’nin dağılacağından korkuyorum. Şimdi takip edebileceğimiz bir önderimiz yok. Eskiden kişiler hatırlanıyordu.”
İvan Stoyanov ise, "Zafer Günü’nün kaydedilmesine karşı çıktı ve şunları paylaştı: “Komünistlerin kurtarıcı adını verdiği Sofya’daki İşgalci Sovyet Ordusu Anıtı yerinden kaldırılmalı. Zafer Günü’nün Bulgaristan’da kutlanması gerekip gerekmediğini bilmiyorum. Avrupa Günü kutlanmalıdır.”
Georgi İgnatov’un görüşü ise şöyle: “Eğer Sovyetler Birliği olmasaydı, o zaman Avrupa olmazdı. Avrupa, Almanya’nın etkisi altında olurdu. Şimdi herkes Sovyet Ordusu’nun askeri başarılarını küçümsemeye çalışıyor. Bence hem Zafer Günü, hem de Avrupa Günü kaydedilmeli.”
Soru sorduğumuz çoğu insanlar, Bulgaristan’ın AB’de olması fikrini destekliyor, ama bir kısmı, Avrupa kaynaklarının devlet seviyesinde etkili olmayan benimsenmesini kınamaktadır. İnsanlar arasındaki başlıca kaygı da mülteci krizi. Daha yaşlı insanlardan farklı olarak karşılaştığım gençler, ne Zafer Günü, ne de Avrupa Günü hakkında bir şeyler biliyordu. Gençler, onlar için 9 Mayıs tarihinin sıradan bir gün olduğunu paylaştı.
Çeviri: Rayna İvanova
Fotoğraflar: Luiza Lazarova
