Para 141 vitesh gjatë muajit maj 205 djem të rinj zbritën në bregun e Danubit te Kozlloduj dhe e puthën me dashuri tokën e atdheut. I frymëzonte ideja për të luftuar për lirinë e Atdheut, të shtypur nga zgjedha e Perandorisë Osmane. Vojvoda e çetës ishte poeti dhe revolucionar 28 vjeç Hristo Botev, për të cilin dashuria ndaj atdheut ishte mbi të gjitha. “Ideja për lirinë dhe dashuria ndaj atdheut mund të bëjë gjithçka” – ishte i bindur ai. Të shpërndarë në grupe, pjesëmarrësit në çetën e Botevit u ngritën në anijen austriake “Radecki” nga porte të ndryshme të Danubit. Të veshur si kopshtarë, ata e fshehën armën dhe rrobat e kryengritësit në kuti kopshtari. Duke e afruar bregun bullgar, Botev e detyroi kapitenin për ta akostuar anijen te Kozlloduj, ku të uleshin kryengritësit. Priteshin beteja të rënda. Shpresa e poetit për ta ndezur shkëndijën në zemrat e patriotëve bullgarë dhe ta kryesojë betejën për çlirimin e Bullgarisë u shua më 1 qershor (20 maj sipas stilit të vjetër kalendarik). Atëherë, pas një beteje të rëndë në Ballkanin e Vracës Botev u vra nga plumbi i armikut.
Historia e çetës së Botevit është një prej faqeve më të ndritshme në Kryengritjen e Prillit që nga viti 1876 e këtej – maja në luftërat çlirimtare të bullgarëve në Perandorinë Osmane. Shuarja e përgjakshme e kryengritjes shkaktoi një jehonë të madhe ndërkombëtare dhe çoi në Luftën Çlirimtare Ruso-Turke nga vitet 1877 – 1878.
Sot Botev është ndër heronjtë më të dashur kombëtarë, të cilët kanë lënë një gjurmë të thellë në vetëdijen e shumë brezave bullgarë. Kurse poezia e tij gjeniale dhe publicistika e tij e jashtëzakonshme lexohen dhe mësohen edhe sot e kësaj dite. Që nga viti 1901 e këtej 2 qershori festohet zyrtarisht si dita e Botevit dhe e të vrarëve për lirinë e Bullgarisë, kurse nga viti 1948 mu në orën 12 çdo vit boria e Sofjes na fton për të heshtur për një minutë. Për nder të bullgarit të madh dhe çetës së tij çdo vit nga data 27 maj deri më 2 qershor qindra bullgarë kalojnë rrugën prej 120 kilometrash nga Kozlloduj deri në majën Okollçica, të quajtur gjithashtu Shtegu i Botevit. Shoqata kombëtare “Tradita” e mirëmban kujtesën për sakrificën dhe heroizmin e Hristo Botevit dhe çetës së tij nëpërmjet rikrijimit të ngjarjeve të asaj kohe.
Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
