“Për ne më e rëndësishmja është që të ruajmë stilin e lashtë vokal bullgar, i cili është tepër unik”-kështu Milen Ivanov, dirigjent i “Zërave të traditës” përcakton konceptin e formacionit të ri, të krijuar bashkë me fondacionin me të njëjtin emër. Ideja është e Rosica Lisiçkovës (kryetare e Fondacionit “Zërat e traditës”), e këngëtarëve popullorë dhe drejtues televiziv Daniell Spasov dhe Milen Ivanov.
Në korin e ri marrin pjesë këngëtarët nga kuarteti vokal i meshkujve “Svetogllas”, përfaqësuese emblematike të “brezit të artë” dhe disa këngëtare të reja.
“Donim që ky formacion të jetë një alternativë të çdo gjëje e cila sot rastis në muzikën folklorike bullgare dhe që na shqetëson - thotë Milen Ivanov. Po, folklori nuk është një eksponat muzeu, ai duhet të zhvillohet dhe të pasurohet. Por, një pjesë e madhe nga provat moderne, të cilat i bëjnë disa kolegë, e depersonalizon stilin tonë të vjetër vokal. Ne e krijuam korin së bashku me disa nga interpretueset më të njohura të muzikës sonë popullore, të cilat kanë bërë incizime të shumta në Radion Kombëtare Bullgare, soliste të korit pranë Ansamblit të dikurshëm për Muzikë Popullore Bullgare të Radios Kombëtare, i cili bëhet baza e formacionit të njohur “Misteri i zërave bullgarë”. Këto janë Ollga Borisova, Kalinka Vëllçeva, Kalinka Zgurova, Radka Aleksova dhe Vasillka Damjanova. E tyre ishte dhe dëshira të mund të transmetojnë të gjithë përvojën e tyre - Lina Maçeva dhe Julia Gatderova (përveç këngëtareve të shkëlqyera, ato janë dhe një pjesë nga Redaksia “Muzikë Popullore” pranë Radios Kombëtare Bullgare. Dhe po kështu Lina Arnaudova dhe Tanja Mateva (nga Ansambli “Filip Kutev”). Më e reja nga të gjithë ne është Vesella Porçeva e cila është 18 vjeçe”.
Milen ka krijuar disa këngë të reja, në të cilat veçoritë karakteristike të folklorit gërshetohen me mjetet moderne shprehëse. “Nganjëherë e trajtoj zërin e njeriut si një instrument, shfrytëzoj strukturë homofonike-harmonike dhe polifonike-sqaron dirigjenti. Kuptohet, mbështetemi tek arti klasik folklorik - këto janë këngët e Filip Kutevit, Stefan Kënevit, Krasimir Kjurkçijskit”.
“Afro 5 vjet marr pjesë në kuartetin “Svetogllas”- prezantohet Viktor Tomanov. Gërshetimi i timbreve të meshkujve dhe të femrave në “Zërat e traditës” është shumë interesant, përveç kësaj deri tani tek ne nuk është bërë një ansambël i tillë. Zërat e këngëtarëve të afirmuar dhe shumë të njohur kontribuojnë për një tingëllim krejtësisht të ndryshëm, arti po fiton një vlerë tjetër. Dallohemi dhe për nga fakti se, çdo një prej nesh merr pjesë dhe me interpretime individuale dhe si një solist i grupit”.
Një shembull i qartë se “Zërat.....” ndjekin rrugën tradicionale, në bazë të së cilës transmetohet folklori janë Radka Aleksova dhe nxënësja e saj Vesella Porçeva, e cila akoma si fëmijë përvetëson stilin specifik të interpretimit nga mjeshtrja e njohur e këngëve të quajtura “graovski”. Ato janë karakteristike për krahinën folklorike të Bullgarisë së Mesme Perëndimore e cila përfshin të ashtuquajturin “shoplluk” .
“Kënga “graovsa” është shumë më e ndryshme nga të tjerat. Veçanërisht më pëlqejnë këngët pa dimension - thotë Vesella Porçeva. Ka ornamente karakteristike të cilat janë të vështira, por më pëlqejnë shumë. Jam e magjepsur nga këto këngë. Jam e lumtur se jam një pjesë nga formacioni”.
Radka Aleksova, zëri i së cilës tingëllon në incizimet e para të pllakës “Misteri i zërave bullgar” e cila fitoi “Grami”, me shumë entuziazëm tregon:
“Stili i vërtetë transmetohet vetëm nga njeriu në njeri dhe nuk mund të shpjegohet me fjalë. Pikërisht kështu Vesella mori nga unë çdo gjë të cilën e di -ornamente, dredhi e kështu me radhë. Jo vetëm ajo, por të gjithë në “Zërat...”dëgjojnë njerëzit me një përvojë më të madhe. Kurse Mileni është një dirigjent i shkëlqyer, ai krijoi dhe disa këngë shumë të mira, pres ato të reja me një padurim të madh.”
Premiera e formacionit “Zërat e traditës” ishte para pak kohe, por qindra adhurues të folklorit bullgar po vazhdojnë të përshëndesin interpretuesit për këtë kthim drejt burimit të pastër të folklorit dhe - sipas fjalëve të Milenit – drejt atij stili të të kënduarit, i cili është një emblemë për Bullgarinë dhe të cilin bota e di, e dashuron dhe e kërkon.
Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva
Foto: Facebook/GlasoveNaTradiziata
