Takim i traditës dhe modernitetit – ashtu shkurtimisht mund të përshkruhet ekspozita me rast të 100 vjetorit të themelimit të një prej shkollave më të vjetra të arteve të aplikuara – Gjimnazi kombëtar “Profesor Venko Kollev” në qytetin e Trojanit. Nga 15 deri më 30 maj në galerinë e Lidhjes së piktorëve bullgarë në Sofje, vizituesit mund të zhyten në një botë prej ngjyrave dhe formave. Janë paraqitur vepra të nxënësve të shkollës – qeramikë dhe tablo, grafikë dhe skulpturë, ikonografi dhe qelqi, instalime dhe pllakate të reklamës.

Drejtori z. Ilijan Iliev tregoi historikun e kësaj shkolle: “Ajo u themelua si shkollë e poçarisë gjatë vitit 1911 në Trojan – një qytet i njohur me traditat e tij në zanatin e qeramikës. Vetëm në shkollën tonë studiohet qeramikë, ndërsa gjatë dhjetë viteve të fundit edhe grafikën e reklamës. Pa tjetër qeramika është zanati më i vjetër të cilin njerëzimi e njeh. Trojani është unuk me depozitat e baltës, prej së cilës bëhet këta enë. Gjatë viteve kjo traditë u zhvillua dhe u pasurua me materiale dhe teknologji të reja, autorët kanë ide innovative, sepse këta nuk janë vetëm enë për ushqim. Qeramika është një material i përjetshëm, i cili reziston sfidat mijëvjeçare të historisë. Me të mund të bëhen jo vetëm sende, por edhe plastikë, krijime dizajnere dhe arkitekturore – domethënë pothuajse tërë spektrin e artit figurativ.”

Disa nga ish nxënësit e shollës sot janë pjesë nga ekipi i ri i pedagogëve. Mes tyre është edhe Marta Dimitrova, e cila përveç me edukimin e artistëve të rinj, merret edhe me disertacionin e saj në fushën e porcelanit dhe qelqit në Akademinë kombëtare të artëve.

Pse ajo ka zgjedhur të studiojë dhe pas kësaj edhe të punojë si pedagoge pikërisht në Shkollën e Trojanit?

“E vërteta është se shkolla është e mrekullueshme. Kam kujtime shumë të bukura, sepse ne jemi si një familje e madhe. Shumica e nxënësve janë nga qytete të ndryshme dhe jetojnë së bashku në konvikt. Përveç lëndëve tradicionale shkollore ka edhe shumë mësime mbi pikturim, qeramikë dhe grafikën e reklamës.”

Marta Dimitrova – “Anonimët” (qeramikë)

Sipas saj qeramika zhvillon mendimin e fëmijëve dhe i ndihmon si asnjë material tjetër të përmirësojmë aftësitë e tyre. Pedagogët janë ana të cilët i tregojnë si idetë mund të krijohen me ndihmën e artit të qeramikës, sepse ai nuk është vetëm një zanat tradicional.

“Dëshiroj se nxënësit të dinë, se sot krijuesit qeramike janë të barabartë me skulpturorët dhe piktorët dhe gjithashtu mund të krijojnë vepra në artin bashkëkohor – është kategorike Marta. – Në nivel botëror qeramika zhvillohet në saj të teknologjive innovative dhe ideve. Dëshiroj se fëmijët të bëjnë këtë që dëshirojmë pa shikuar kufij në pjesën teknologjike. Dallimi mes artit të aplikuara dhe të bukura po zhduket. Sot bëhen gjëra konceptuale si performansa dhe instalime, në të cilat autorët përdorin qeramikë për të shprehur vetveten dhe për të drejtuar mesazhin e tyre ndaj shoqërisë.”

Fotografi: Maria Peeva