Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Për Shën Ilijën, breshërinë dhe bubullimat

БНР Новини
Afresk nga Manastiri i Rillës, Shën Profet Ilia në karrocë të artë para shpellës.
Foto: wikipedia.org
Festa popullore Dita e Shën Ilijës është më 20 korrik – dita e profetit të Dhiatës së vjetër Ilija. Kur Zoti ka vendosur të marrë te vete, Shën Ilia është rrëmbyer me një karrocë të artë dhe është çuar në qiell i gjallë. Për shkak të profecive dhe pastërtisë së jetës së tij tokësore në tekstet kishtare Shën Ilinja përshkruhet si “njeriu i qiellit” dhe “engjëlli i tokës”. Figura folklorike e Shenjtorit është krejt ndryshme – ai është i fortë dhe zemërohet shumë shpejtë. Nën pushtetin e tij janë stuhitë verore – retë, shirat, breshëri dhe bubullimat. Siç duhet është pasardhësi i perëndive pagane Perun dhe Tangra.

Sipas legjendës kur Zoti ka ndarë botën Shën Ilijës i kanë ra bubullimat e verës. Që të ruante të korat ai po ecën në qiell me karrocë të artë dhe po ndjek dragoin sepse ai po ha dhirtat. Ndërsa vetëtimat janë zjarret që dalin nga hunda e kuajve të tij. Ose shigjetat me të cilët po përpiqet që të godas dragoin. Kur dëfrehet ose zemërohet ai po bën çudira. Prandaj motra e tij Shën Maria ruan sekret nga vëllai datën e festës së tij . Ka frikë se ai mund t’i lëshojë stuhitë. Shenjtori mban në mëngët e tij kokorra akulli dhe kur i shoh diku mëkatarë i dënon me breshër. Dita e Shën Marias është dy ditë pas Ditës së Shën Ilijës më 22 korrik. Një legjendë tregon se në këtë ditë Maria është veshur solemnisht dhe është nisur për në kishë. E ka takuar vëllanë de e ka pyetur ku po shkon. “Sot është dita ime dhe po shoje të ndez një qiri” iu ka përgjigjur ajo. “E kur do të vijë dita ime që edhe unë të dëfrehemi” – ka thënë ai, ndërsa motra ka qeshur dhe i ka thënë “Dita jote kaloi!”

Quajnë ditën e Shën Ilijës “mesi i verës” për shkak se idesë se 20 korriku është momenti kthesë në vitin. Në bregdetin e Detit të Zi thonë se “deti po kthehet” në këtë datë bëhet më e stuhishme dhe merr viktimë. Prandaj në ditën e Shën Ilijes peshkatarët nuk dalin në det, dhe njerëzit nuk duhet të lahen në det.Në këtë ditë nuk punohet. Në shumë fshatrat bëhen tubime dhe bëhen kurbane besojnë se kurbani në ditën e Shën Ilijës do t’i ruajë njerëzit dhe të mbjellat nga bubullime dhe breshër.

Foto: arkivPër këtë si krijohet breshëri ka variante të ndryshme. Ekziston përfytyrimi se ai qëndron në një shpellë në qiell. Sipas mendimeve folklorike breshëri bëhet nga shenjtorët – prodhues të breshërisë. Përveç Shën Ilijës, këto janë German, Vortolomej. Si të gjitha të këqijat e natyrës breshëri u dërgohet njerëzve si dënim për mëkatet për mos respektim të ndalimeve dhe për qëndrim të keq ndaj shenjtorëve breshër-sjellës.

Me breshërinë lidhet edhe shqiponja. Dukur kanë mëndur se çdo re me breshër udhëhiqet nga një shqiponje. Prandaj nuk duhet të preken folët e shqiponjave. Kur shfaqet reja e zezë burrat qëllojnë kundër saj me pushkë që të frikësojnë shqiponjën dhe ajo të çojë renë në drejtim tjetër. Kanë besuar se nëse shohin renë me breshër përmes kurorës prej degësh shelgu që ruhet nga Dita e Dafinës ose përmes sitës breshëri nuk do të bie.

Në Ditën e Shën Ilijës festojnë të gjitha që kanë emra Ilija, Ilian , Iliana. Nderohet edhe si festë e lëkurëpunuesve, samarxhi.

Përgatiti në shqip: Zoja Kostadinova




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Iva Krumova dhe Anabell Casaboff (djathtas)
foto: Agjencia Ekzekutive për Bullgarët Jashtë Shtetit

Anabell Casaboff, një balerinë nga Buenos Aires, e dashuruar me vallet popullore bullgare

Anabell Casaboff është një nga mijëra pasardhësit e bullgarëve në Argjentinë që nuk flasin gjuhën e gjyshërve të tyre, por Bullgaria është çdo ditë e pranishme në jetën e tyre. Ajo është një balerinë e mrekullueshme, kërcen dhe jep mësim baletin klasik, por..

botuar më 24-11-17 8.55.PD

Kur shijet gastronomike udhëtojnë nëpër kohë - turet e kuzhinës po bëhen gjithnjë e më të njohura tek të rinjtë në vendin tonë

Thonë se për të njohur një vend duhet jo vetëm ta shohësh me sy, por edhe ta shijosh. Çdo fshat bullgar, çdo qytet apo rajon ka frymën dhe aromën e vet specifike. Një nga mënyrat për t'i njohur janë rrugët gastronomike, të cilat po fitojnë popullaritet të..

botuar më 24-11-03 8.35.PD

Fabrice Petit - një muzikant i huaj i dashuruar me muzikën folklorike bullgare

Në shtator të vitit të kaluar, në korin e grave të ansamblit folklorik bullgar "Shevica" në Sofje u përfshi një djalë i ri, me tatuazhe dhe të gjitha karakteristikat e një vokalisti të një grupi kanadez heavy metal – ai hyri dhe u ul me..

botuar më 24-10-06 8.35.PD