Në fshatin Patalenica, të vendosur në rrëzat e Rodopeve, gjendet një nga monumentet më të rëndësishme mesjetare të kulturës - kisha “Shën Dhimitri”. Supozohet se kisha ka qëndruar rreth gjysmë mijëvjeçarë të groposur nën dhe për të mos u fyer nga pushtuesit osmanë. Ky është shkaku që një pjesë nga mbishkrimet murale me shenja nga periudha rilindëse të jenë të ruajtura mirë dhe deri më sot.
Sipas legjendës, kisha është zbuluar fare rastësisht, gjatë shekullit të 19 nga një bari, i cili pas një stuhie të fortë ka parë majën e një kryqi prej metali të duket nga kodra. Kështu është ripohuar gojëdhëna dhe tradita lokale, se nën tumën e vogël është varrosur një tempull i Zotit. Gjatë vitit 1870 kisha është quajtur Shën Dhimitër dhe që atëherë në të nderohet martiri i Madh i Selanikut
Revolucionari i madh Ljuben Karavellov (1834-1879), shkrimtar dhe publicist i Rilindjes sonë, ka lënë një gjurmë të thellë në letërsinë bullgare si prozator, poet, fejtonist, kritik i letërsisë. Ljuben Karavelllovi ishte dhe udhëheqës i Lëvizjes Çlirimtare..
Statuja e parë prej mermeri e zbuluar më 3 korrik në qytetin antik Heraklea Sinthika është ndoshta e nipit të perandorit romak Oktavian Avgust - Lucij, njoftoi udhëheqësi i gërmimeve, Prof. Ljudmill Vagalinski. “Nuk ka dyshim se statuja është nga..
Në rrugën Sofje - Samokov përballë rrjedhës së lumit Iskër, pranë kthesës së madhe piktoreske midis fshatrave Kokaljane dhe Pasarell pranë Urës së Djallit ndodhet kodra Srednobërdie. Aty lumi Vedena derdhet në lumin Iskër dhe malet Lozen dhe..