Asociacioni i Kapitalit Industrial në Bullgari paraqiti një Hartë Kombëtare të Punësimit të Padeklaruar të përgatitur prej tij. Pikërisht punësimi i padeklaruar është praktika më e përhapur gri në tregun e punës në vendin tonë. Projekti është pjesë e përpjekjeve të biznesit për të përmirësuar aksesin në punësim dhe për të zvogëluar praktikat gri në këtë fushë.

Në vitet e fundit në Bullgari ka tendencë të daljes së ekonomisë së zezë nga hija, tregojnë të dhënat e Asociacionit të Kapitalit Industrial. Që nga viti 2010 organizata vlerëson dimensionin e ekonomisë informale. Sipas informacionit të mbledhur, në dallim të vitit 2010, kur sektori gri ka qenë 36.65% e ekonomisë bullgare, sot ai është 21.48%. Pavarësisht nga tendenca pozitive, ai mbetet shumë mbi mesataren e BE-së. Përpjekjet në këtë drejtim nuk duhet të dobësohen, sepse praktikat gri kanë efekt negativ mbi kompanitë korrekte. Ato i privojnë nga avantazhet konkurruese dhe janë në dëm të punonjësve. Këtë e tha në një tryezë të rrumbullakët të organizuar nga Asociacioni i Kapitalit Industrial kryetari i Këshillit Drejtues të organizatës Vasill Velev.

Forumi takoi përfaqësues të administratës shtetërore, të organizatave profesionale dhe civile, të punëdhënësve dhe të punonjësve.

Ekspertët që merren me praktikat gri në sferën e punësimit janë të bindur se pandemia ka provuar domosdoshmërinë për deklarimin e punës dhe të të ardhurave të njerëzve. Ata që nuk i kanë deklaruar të ardhurat e veta nuk mund të përfitonin nga masat e ndërmarra nga shteti për të mbështetur biznesin dhe njerëzit. Zëvendësministrat e Punës dhe të Financave Llazar Llazarov dhe Marinella Petrova, të cilët morën pjesë në ngjarje, u bashkuan rreth këtij pozicioni.

Sipas analizave të Asociacionit të Kapitalit Industrial në Bullgari forma më e përdorur e punësimit të padeklaruar është puna me një kontrate me klauzola fiktive dhe pagimin shtesë të një shume cash që nuk është e tatueshme. Praktika në fjalë është më e përhapur në sektorët "Tregtia, riparimi i automjeteve dhe motoçikletave", "Ndërtimi", "Bujqësia, pylltaria dhe peshkimi", "Transporti, magazinimi dhe posta", "Hotelet dhe restorantet", "Industria nxjerrëse".

Si një formë e kundërveprimit ndaj punësimit të padeklaruar, ekspertët propozojnë të shqyrtohet dhe azhurnohet legjislacioni i punës në mënyrë që të krijohen parakushte ligjore për parandalimin e punësimit të padeklaruar dhe të zvogëlohet motivimi për këto praktika.

Një propozim tjetër është që sigurimet shëndetësore të paguhen plotësisht nga punonjësit. Aktualisht 60% e kontributeve të sigurimit shëndetësor paguhet nga punëdhënësi dhe 40% nga punëmarrësi. Ky propozim pritet të zvogëlojë ndjeshëm interesin ekonomik të punëdhënësit për punën e padeklaruar dhe të rrisë interesin ekonomik të punëmarrësit jo vetëm për të punuar me një kontrate pune, por edhe për t'u siguruar mbi shumën e plotë të pagës bruto.

Përpiloi: Miglena Ivanova

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva