Dita e Shën Theodhorit është gjithmonë një javë pas të Lidhurave të Djathit - të shtunën e parë të Kreshmëve të Mëdha. Festa është në kufirin midis dimrit dhe pranverës dhe u është e kushtuar kuajve.
Besohet se, veprimet e ritit në këtë ditë do të sigurojnë shëndet dhe pjellori të mirë tek kuajt. Bukët e ritit, të cilat përgatiten për ditën e Shën Theodhorit , shpesh janë në formën e patkoit, të kalit, të kukullës. Mbi to vendosen hudhra, arra, misër.
Në përfytyrimet popullore Shën Theodhori i ka hipur një kali të bardhë dhe është përkrahës i kuajve, por po kështu është mes forcave të errëta, të cilat vërshojnë gjatë javës përpara ditës së Shën Theodhorit
Nëpër trojet tona dita e Shën Theodhorit festohet akoma që në kohën mesjetare.
Herët në mëngjes në ditën e Shën Theodhorit gratë kanë ndarë nga bukët e ritit të afërmeve dhe fqinjëve. Prej tyre u kanë vënë dhe në ushqimin e kuajve. Në disa rajone kanë vrapuar nëpër rrugë, duke imituar një garë me kuaj. Kjo është bërë për shëndet dhe begati e pjellori të kafshëve dhe të nuseve të reja.
Një nga traditat më të qëndrueshme dhe rezistuese folklorike gjatë viteve, e cila ka mbetur deri në ditët tona, janë garat me kuaj, të quajtura (kushii) , të cilat gjithmonë organizohen në këtë ditë. Dikur pjesëmarrësit kanë qenë kryesisht beqarët. Duke treguar mjeshtëritë e tyre, ata kanë dëshmuar përpara prindërve të vajzave të reja se janë të aftë për tu martuar. Shumë herët në mëngjes përpara se të lind dielli, djemtë i kanë shpënë kuajt për të pirë ujë, u kanë dhënë për të ngrënë bukë me kripë, i kanë spastruar dhe i kanëzbukuruar me rruaza, fjongo, tufa me lule dhe gjerdanë me speca të thata.
Dhe sot, në disa rajone kompania e kuajve të të rinjve fillimisht kalon përmes shtëpive të fshatit, kurse njerëzit i dhurojnë me kuleçka dhe i qerasin me verë. Ekziston dhe tradita që përpara garës tri herë të rrotullojnë oborrin e kishës, varrezat ose mejdanin e fshatit. Në këtë ditë më i lumtur është fituesi, i cili jo vetëm që merr njëfarë dekorate materiale, por dhe respektin e bashkësisë, meqenëse ka treguar një shpejtësi dhe cilësi fizike. Në shumë fshatra dhe sot e kësaj dite bëhet kurban, i quajtur shenjtor i kalit , për nder të përkrahësit të kuajve. Kjo është dhe dita e mbarështimit të kuajve dhe të sporteve të kuajve.
Kurse ditën e vet të emrit festojnë Todor, Todorka, Todorina, Teodor, Todora....
Autore: Allbena Bezovska
Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva
Foto: BGNES
Për të bërë një thikë të mirë nevojiten njohuri, kujdes dhe shumë punë, thotë Ivan Kjupov nga fshati Krupnik (Bullgaria Jugperëndimore). 35-vjeçari nuk e ka të trashëguar mjeshtërinë e tij brez pas brezi. Interesi për të bërë thika ka ekzistuar brenda tij..
Më 14 janar, komuniteti rom në Bullgari kremton festën e tij më të rëndësishme - Ditën e Vasilit. Për të ndarë traditat e folklorit rom në pritjen e Vitit të Ri të Romëve , siç është e njohur gjithashtu festa, në Radion Kombëtare Bullgare (BNR) erdhën..
Në Ditën e Ivanit /Ivanovden/ nderojmë kujtimin e Shën Joan Pagëzorit - profeti i fundit i Dhiatës së Vjetër dhe pagëzuesi i Jezusit. Qindra mijëra janë bashkatdhetarët tanë që sot festojnë ditën e emrit. “Ivan është titull, jo emër”, thotë populli..