Shkencëtarët bullgarë krijojnë pajisje për të studiuar lëvizjen e akullnajave në Antarktidë

Pjesëmarrësit në ekspeditën e 32-të bullgare të Antarktidës tashmë ndodhen në ishullin Livingstone dhe synimi i tyre kryesor është ndërtimi i bllokut të ri laboratorik së bashku me zbatimin e projekteve shkencore. Mes tyre është Petër Sapunxhiev - doktor i elektronikës dhe prej pesë vjetësh edhe inxhinier i bazës bullgare të Antarktidës.

Një adhurues i alpinizmit, Petër Sapunxhiev kalon shumë kohë në male. Ai u njoh me aktivitetet e Institutit Bullgar të Antarktidës gjatë punës për një pajisje matëse të nevojshme për bazën tonë në kontinentin e akullt. “Çudia, mrekullia dhe magjia e këtij vendi” e rikthejnë atë edhe një herë në Antarktidë.

“Kushdo që shkon atje për herë të parë, në mënyrë të pashmangshme magjepset nga kjo natyrë unike dhe e papërsëritshme dhe e përjeton këtë ndjesi në një mënyrë tjetër – thotë specialisti. – Hera e parë është zakonisht më emocionale. Profesionalisht, kjo ekspeditë kërkimore në Antarktidë është gjithashtu shumë emocionuese. Si inxhinier i bazës, jam i angazhuar me sistemin energjetik, me pajisjet shkencore. Fillova të punoj me grupe shkencëtarësh – njerëz që merren me gjeofizikë, me akullnajat, dhe kështu u krijuan disa ide konkrete.”

Petër Sapunxhiev flet me pasion për aktivitetet e tij në fushën e elektronikës:

“Ajo që më ka frymëzuar që kur isha i vogël është përdorimi i elektronikës si një mjet për të bërë diçka krijuese, eksploruese – si për të shtuar një sens tjetër, një mënyrë tjetër për të mësuar rreth botës që na rrethon. Kryesisht merrem me elektronikë matëse, bëj pajisje specifike që kryejnë funksione specifike dhe shqyrtojnë parametra të caktuara. Më pas analizojmë këto të dhëna dhe përmes tyre kuptojmë më shumë për proceset dhe fenomenet që na rrethojnë.”

Bullgaria është i vetmi vend ballkanik me bazë në Antarktidë tashmë 35 vjet

Në misionin e tij aktual në Antarktidë, Petër Sapunxhiev është i angazhuar në dy projekte. I pari lidhet me studimin e energjisë diellore në territorin e bazës. "Kjo do të na ndihmojë të dizajnojmë në mënyrë më efikase dhe të optimizojmë furnizimet tona me energji diellore për të drejtuar pajisjet që na nevojiten për kërkime," - shpjegon ai.

Detyra e sistemit diellor do të jetë të monitorojë sasinë e energjisë diellore që bie në një njësi sipërfaqe dhe në kënde të ndryshme. Të dhënat e para pritet të vijnë mbas një viti. “Duke ditur se sa energji merr sistemi, ne do të jemi në gjendje të përcaktojmë matematikisht gjendjen e tij dhe se si duhet ta optimizojmë atë për të punuar gjatë ditëve të errëta. Dimri i Antarktikut ka vetëm 2-3 orë dritë në ditë”, - shton Petër Sapunxhiev.

Projekti i dytë lidhet me lëvizjen e akullnajave – “një ekosistem jashtëzakonisht delikat”, sipas fjalëve të studiuesit.

“Baza jonë është e rrethuar nga akullnajat, ndërsa ato nga ana e tyre reagojnë ndaj të gjitha ndryshimeve që ndodhin në botë – vazhdon Petër Sapunxhiev. - Gjërat janë "të lidhura" - jo vetëm ndryshimet në klimë, por edhe shumë ndryshime në natyrë, të cilat janë si një zinxhir i lidhur. Prandaj, studimi i akullnajave sjell shumë informacion për proceset lokale dhe globale. Akullnajat në përgjithësi janë struktura jashtëzakonisht mbresëlënëse, të fuqishme dhe madhështore. Detyra ime është të krijoj një sistem fotografik autonom që mund të kapë me besueshmëri pjesë të zgjedhura të një akullnajeje çdo ditë, për vite me radhë, në kushtet e vështira të Antarktidës. Duke marrë këto foto, ne do të jemi në gjendje të aplikojmë metoda të ndryshme të përpunimit, dhe kur ato të renditen dhe përshpejtohen, do të shohim se si lëvizin akullnajat.”

Akullnaja Kaliakra, Ujëvara e Akullit Ruen, Bregu Baba Marta – qindra vende në Antarktidë bear emra bulgarë

Në bazë të informacionit të nxjerrë, do të mund të gjykohet shpejtësia e lëvizjes, si lëvizin zonat e ndryshme në raport me njëra-tjetrën, relievi nën akullnajat.

Petër Sapunxhiev shton se ritmet dhe shkrirja e akullnajave zbulojnë një pjesë të enigmës së mistereve të ndryshimeve globale: “Pa dyshim që akullnajat janë duke shkrirë, pyetja është se në çfarë mase kjo shkrirje shkaktohet nga aktiviteti njerëzor, dhe në çfarë mase është nga cikli normal natyror. Aktualisht po bëhen përpjekje të mëdha për t'iu përgjigjur këtyre pyetjeve.”

Dhe ndërsa shkencëtarët po përpiqen të pikturojnë tablonë globale të botës në të cilën ne praktikisht tashmë jetojmë me sfidat e saj të reja, kërcënimet, por edhe shpresat për një kapërcim cilësor në shumë fusha të dijes, është përgjegjësi e secilit prej nesh të veprojë me vetëdije, sepse edhe cënimi më i vogël i natyrës shpeshherë shumëzohet një miliardë herë.

Lexoni më tepër: