Großer Kunstpreis des Landes Salzburg është çmimi i dytë shtetëror që Aleksandra Karastojanova ka fituar në Austri. Deri më tani, bullgarja është e vetmja femër e nderuar me këtë çmim në fushën e muzikës, i cili jepet një herë në katër vjet.

"Ky është një çmim i madh, që jepet për krijimtarinë e përgjithshme dhe kontributin në fushën kulturore", shpjegoi kompozitorja për Radio Bullgarinë "Çmimi i jepet një personi të lindur në Salzburg ose që ka jetuar dhe punuar në qytet. Në rastin tim, ndoshta mbizotëron ana krijuese, sepse në vitin 2002 u transferova në Vjenë. Që atëherë, shumë nga veprat e mia janë luajtur dhe kam pasur shumë punë intensive në skenën e Salzburgut."

Si e percepton muzikën bashkëkohore, për të cilën kontribuoi edhe Aleksandra Karastojanova, publiku në qytetin e kompozitorit klasik Wolfgang Amadeus Mozart? “Me salla të mbushura dhe reagime entuziaste nga njerëzit”, është përgjigja e shkurtër. Kjo ndodhi edhe në ceremoninë e ndarjes së çmimeve, ku kompozitorja zgjedh të prezantojë një material më të lehtë – “të ngadalshëm, lirik, me shumë elemente bullgare”.

“Mari Mamo” është një trio për flaut, violinë dhe instrumente goditëse, në të cilën unë zhytem në disa shtresa muzikore bullgare - thotë Aleksandra Karastojanov për veprën e realizuar. – Në fund vjen një improvizim me zërin tim dhe “Mari Mamo” janë të vetmet fjalë të përdorura në vepër. Kam marrë shumë reagime nga publiku – njerëz që nuk merren profesionalisht me muzikë, por që u përfshinë emocionalisht dhe u prekën”.

Me gjenet e një muzikanti të gjeneratës së tretë, Aleksandra filloi të luante piano në moshën gjashtë vjeçare në Konservatorin e Moskës. Pas kësaj, në një kolegj muzikor në kryeqytetin rus, një zhvendosje në Sofje me trajnimin në Shkollën Kombëtare të Muzikës "Ljubomir Pipkov" dhe Akademinë e Muzikës.

Në Mozarteum në Salzburg, Aleksandra Karastojanova pati nderin të studionte piano me Alfons Kontarsky dhe kompozim me Boguslaw Schaeffer. Pikërisht në qytetin austriak ajo bëri paraqitjet e saj të para serioze në piano dhe përpjekjet profesionale për kompozim.

"Kam shkruar kompozimin tim të parë kur isha 6 vjeç - pastaj dëgjoja vazhdimisht sinjalin nga radioja e ndaluar "Zëri i Amerikës" - kujton Aleksandra Karastojanova dhe këndon fillimin e variacioneve në shkallën Do maxhor nga Mozarti. - Unë kisha shkruar variacione për këtë temë, të cilat nuk e di se ku janë tani. Sigurisht, me ndihmën e prindërve, sepse në atë moshë nuk mund t'i shkruash në pentagram."

Shumë prej veprave të saj u dëgjuan në Salzburg – njëmbëdhjetë prej tyre u interpretuan aty për herë të parë. Në vitin 2000 Në “StArt Festival” u zhvillua premiera e koncertit për piano e realizuar nga Orkestra Mozarteum me solist Per Rundberg dhe dirigjim nga Johannes Kalitzke. Kompozitorja u shfaq edhe si pianiste. Me rastin e 250-vjetorit të lindjes së kompozitorit të shkëlqyer Mozart, të lindur në Salzburg, Aleksandra Karastojanova mori një porosi për veprën orkestrale Annäherung, regjistrimi i së cilës - përsëri nën dirigjimin e Johannes Kalitzke - u luajt gjatë ekspozitës vjetore Viva!Mozart, e hapur nga Presidenti Heinz Fischer dhe vizituar nga 219 mijë njerëz.

Aleksandra Karastojanova shkruan kryesisht muzikë orkestrale, punon për ansamblet e dhomës dhe për solistë.

Kompozitorja thotë se në punën e saj merret me ndryshimin e gjendjeve - tension dhe qetësi, inkorporon mendime arkitektonike dhe dramaturgjike dhe krijon kushte që muzikantët të shprehin pikat e tyre të forta. Ajo vë në radhë të parë ngarkesën emocionale të veprave dhe së dyti është virtuoziteti me të cilin mund të shkëlqejnë instrumentistët, duke interpretuar një vepër të dëgjueshme bashkëkohore, sipas fjalëve të saj.

"Kur u njoha me Boguslaw Schaeffer, i cili është një nga eksperimentuesit më të mëdhenj të shekullit të ХХ-të, ai i ktheu pikëpamjet e mia përmbys," thotë Aleksandra Karastojanova "Më pas filloi një rimendim jo vetëm i intuitives - një nga më të rëndësishmet për mua, por edhe i vetë racionales dhe ekuilibrit midis tyre. Ekziston një aspekt i tretë në kompozimet e mia – një lloj intuite e kontrollueshme që kundërshton shpjegimin racional. Ndryshe nga një eksperimentues si Schaeffer, i cili ka përpara mijëra opsione, unë zgjedh vetëm një."

Sipas kompozitores, është gjithashtu e rëndësishme jo vetëm të shikosh nga e ardhmja, por edhe të vendosësh paqe me të shkuarën. Megjithatë, a ndihet ndonjë frymë e Bullgarisë në muzikën e saj?

"Momenti kur merret dhe përpunohet një material bullgar më ka shqetësuar gjithmonë", përgjigjet Aleksandra Karastojanova "Për më tepër, për shumë vite më zmbrapste, por gradualisht fillova t'i drejtohem folklorit në mënyrë shumë delikate dhe të rafinuar, sepse njeriu duhet të jetë i kujdesshëm kur punon me një stil tjetër. Prandaj nuk doja të shkoja në atë drejtim deri ndoshta në vitin 2009, kur shkrova “Mari Mamo”. Në veprat e mia kam fragmente shumë të vogla që lidhen me muzikën popullore bullgare, ndonjëherë bëhet fjalë edhe për 20 sekonda në 20 minuta”.

Nëse përdorim metaforën e profetit dhe atdheut të tij, dhe "zëri" i Aleksandra Karastojanovës, për fat të keq, dëgjohet shumë rrallë në Bullgari. Ajo e shpjegon këtë duke thënë se jeton në një vend tjetër dhe gjithashtu e përkufizon veten si një "person joaktiv".

"Është shumë e rëndësishme që shoqëria të fillojë të mendojë për kompozitorët dhe që për të arritur sukses, ata duhet të bëjnë një rrugë shumë të gjatë," thotë ajo. - "Prandaj ne kemi nevojë për mekanizma për inkurajim, pavarësisht se ku jemi. Ne mund të jemi një pikë në oqean, por nuk duhet të harrojmë se ajo që bëjmë është një oqean i madh."

Deri më tani, axhenda i Aleksandra Karastojanovës për vitin 2025 përfshin këto angazhime: një trio për një ansambël izraelit dhe një punë për një orkestër dhome në Estoni, shfaqje në Konzerthaus Berlin. Shpresojmë që ajo të shtojë në listë të paktën një koncert solo në vendlindjen e saj.