Zemra dhe ritmi i shpirtit bullgar – me këto fjalë mund ta përkufizojmë në mënyrë metaforike Tubimin Kombëtar të Artit Popullor Bullgar. Tradicionalisht që nga viti i largët 1965, eventi organizohet një herë në pesë vjet në fundjavën e parë të gushtit në Koprivshtica. 

Këtë vit, edicioni i 13-të i Tubimit të Festave në vendin tonë do të mbahet më 8, 9 dhe 10 gusht, dhe në të do të marrin pjesë mbi 7000 amatorë dhe dashamirës të folklorit, traditave dhe zakoneve bullgare, shpjegoi për Radio Bullgarinë kryetarja e bashkisë së qytetit të Rilindjes Kombëtare Bullgare, Maria Toromanova. Këngë, valle dhe zakone autentike të ruajtura nga të gjitha zonat gjeografike të vendit do të shfaqen me pjesëmarrjen e muzikantëve që luajnë në instrumente popullore, rrëfimtarëve të legjendave të harruara, si dhe do të bëhen rikrijime të zakoneve vendase. Pikërisht kjo gjithëpërfshirje është arsyeja se pse Tubimi Kombëtar i Artit Popullor Bullgar u regjistrua në vitin 2016 në listën e UNESCO-s për ruajtjen e trashëgimisë kulturore jomateriale të njerëzimit, së bashku me qilimat e Çiprovcit, Gjyshet e Bistricës, nestinarstvo-n dhe zakonin e Survës.  

• Bullgaria paraqiti gjashtë kandidatura të reja për UNESKO-n

"Ngjarja është jashtëzakonisht e rëndësishme për ruajtjen e traditave dhe folklorit tonë", është kategorike Maria Toromanova.

"Shumë njerëz e konsiderojnë si një festival të zakonshëm, por ai nuk është vetëm i tillë! Shumë njerëz nuk e dinë natyrën e tubimit. Muaj para festës, mbahen raunde rajonale garash me pjesëmarrjen e të gjitha qendrave kulturore dhe këngëtarëve, valltarëve dhe ansambleve të tyre më të mira. Dhe tek ne, në fakt është finalja e një konkursi në të cilin amatorët më të mirë interpretojnë folklor autentik, të papërpunuar. Duke parë në livadhe shumëllojshmërinë e kostumeve popullore, mund të ndieni emocionin e këtij eventi."

Një meritë e madhe për autenticitetin e së kaluarës, e cila po "lind" para syve tanë sot, u takon edhe specialistëve nga Instituti i Etnologjisë dhe Studimeve Folklorike pranë Muzeut Etnografik në Akademinë Bullgare të Shkencave, bashkëorganizatorë të ngjarjes. 30 etnologë dhe folkloristë, të ndarë në komisione jurie prej pesë anëtarësh, do të bëjnë vlerësimin përfundimtar të shfaqjeve në gjashtë skena për të nderuar më të merituarit mes përfaqësuesve të 28 rajoneve të vendit. Çdo detaj në veshjet e tyre do të vihet re, madje edhe nëse kanë lule natyrale apo artificiale në flokët e tyre, tha Maria Toromanova. Dhe më të mirat do të shpërblehen me diplomën e çmuar, e cila vërteton trashëgiminë e ruajtur.

Lexoni më shumë për traditën e festimit të tubimit folklorik në Koprivshtica në arkivin e Radio Bullgarisë:

• Përsëri për një tubim në - Bullgaria në fotografi

• Në Koprivshtica fillon festa më e madhe e folklorit bullgar

• Tubimi i krijimtarisë popullore në Koprivshtica – jo vetëm në zemrat e njerëzve, por dhe në listën e UNESKO-s

• Fillon Tubimi kombëtar në qytetin Koprivshtica – ngjarja folklorike e vitit 2015

• Në pritje të tubimit jubilar “Koprivshtica 2015”

• “Nga burimi” – incizime nga tubimet kombëtare të krijimtarisë popullore në qytetin Koprivshtica

• Incizime nga tubimet folklorike kombëtare në Koprivshtica

• “Nga burimi” – incizime nga tubimet kombëtare të folklorit në Koprivshtica

Ky nuk është vetëm një festival, por një muze i gjallë i shpirtit bullgar - një vend ku historia, arti dhe krenaria kombëtare bashkohen. Prandaj, vendndodhja e mbajtjes së tij nuk është e rastësishme - livadhet e zonës së Vojvodenecit pranë Koprivshticës së epokës së Rilindjes. "Kjo zonë është specifike, kryesisht për shkak të akustikës. Meqenëse këto gjashtë skena të ndërtuara në livadhe, megjithëse janë shumë afër njëra-tjetrës, ato në fakt nuk ndërhyjnë me njëra-tjetrën për sa i përket tingullit", shpjegon kryetarja e bashkisë Maria Toromanova.

"Njerëzit që nuk janë pjesëmarrës në konkurs janë gjithashtu tërheqës për mua - këto janë grupet e huaja, të cilat vijnë vullnetarisht dhe tërësisht me shpenzimet e tyre. Këtë vit do të ketë mbi 13 prej tyre, përfshirë trupa nga SHBA-ja dhe Britania e Madhe. Të shtunën, më 9 gusht në orën 19:00 sipas kohës lokale, ata do të jenë në sheshin qendror të Koprivshticës, dhe koncerti me pjesëmarrjen e tyre do të zgjasë pothuajse deri në mesnatë. Është tërheqëse për ne, bullgarët, që shohim njerëz që jetojnë jashtë vendit, të cilët kanë një interes të madh për folklorin tonë. Për shembull, në festivalet e mëparshme kemi pasur mysafirë nga Japonia, të cilët interpretojnë këngë popullore bullgare në dy zëra. Të shohësh një të huaj që nuk di asnjë fjalë nga bullgarishtja duke kënduar folklorin bullgar është një moment i jashtëzakonshëm jashtë programit zyrtar", thotë Maria Toromanova për Radio Bullgarinë.

• Fabrice Petit - një muzikant i huaj i dashuruar me muzikën folklorike bullgare

• Esther Willems - një koreografe nga Haga, sipas së cilës shpirti i bullgarit është i injektuar në valle

• "Hem është e qetë dhe melankolike, hem është e egër dhe të bën të kërcesh" – Ingrid nga Holanda për muzikën tonë

Me muzikën popullore, vallet, zanatet dhe zakonet, kjo festë madhështore është një dëshmi e trashëgimisë së pasur kulturore të Bullgarisë, e transmetuar brez pas brezi. Tubimi Kombëtar në Koprivshtica transmetohet brez pas brezi, i krijuar nga amatorët - mbrojtës të traditave bullgare për 60 vjet. Hapja madhështore e edicionit të tij të 13-të këtë vit është të shtunën, më 9 gusht, në orën 11:00 sipas kohës bullgare dhe do të transmetohet drejtpërdrejt nga Televizioni Kombëtar Bullgar (BNT). Po atë ditë, në sheshin qendror të qytetit në orën 21:30, do të prezantohet gjithashtu spektakli "Misteri i Zjarrit Nestinarski" me valle rituale mbi prush.

Kënga "I bukur je, o pylli im" me tekst nga Ljuben Karavellov dhe muzikë nga Georgi Goranov u shpall në vitin 2014 himni zyrtar i "Kryeqytetit Rebel të Rilindjes Bullgare" - qytetit të Koprivshtica dhe i Tubimit Kombëtar të Folklorit.

Lexoni më tepër në koleksionin e Radio Bullgarisë:

• Koprivshtica për fillestarë, ose si të kaloni një fundjavë në të kaluarën

• Dantellat e qytetit Koprivshtica – rrjeta delikate prej fije mëndafshi dhe ... qime kali

• Vllada Tomova për muzikën popullore bullgare si një frymëzim

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Vesella Mançeva

Foto: Muzeu Etnografik pranë Akademisë Bullgare të Shkencave (arkiv), Bashkia e Koprivshticës, Bojan Boçev, Facebook/Diana Minçeva (arkiv), Ministria e Turizmit (arkiv)