Që nga fillimi i vitit, Bullgaria ka përjetuar të nxehta rekord, një seri zjarresh shkatërruese dhe një fatkeqësi të re vetëm disa ditë më parë - përmbytje katastrofike që morën jetë njerëzore. Ndryshimi i klimës tashmë ka çmimin e vet – dhe ai po rritet me çdo vit që kalon. Sipas një analize të re nga Banka Qendrore Evropiane (BQE) dhe Universiteti i Mannheim, ndryshimet klimatike i kushtojnë Evropës rreth 43 miliardë euro vetëm në vitin 2025. Por këto janë të dhëna paraprake që nuk marrin parasysh fatkeqësitë e fundit natyrore në kontinent, dhe viti nuk ka mbaruar ende. Për të gjithë BE-në, dëmi arrin në një të katërtën e një përqindjeje të ekonomisë, por për Bullgarinë goditja është katër herë më e fortë. 

Humbjet në vendin tonë arrijnë një për qind të PBB-së, ose rreth një miliard euro - aq sa buxheti i një qyteti të mesëm. Në praktikë, kjo do të thotë se në vitin 2025, çdo bullgar ka "humbur" rreth 140 euro për shkak të thatësirës dhe nxehtësisë, komentoi Genadi Kondarev, një ekspert i energjisë nga Qendra Kërkimore për Energjinë e Detit të Zi.

"Situata është e ngjashme në Greqinë fqinje. Vendet e tjera më të prekura janë Qiproja dhe Malta. Pse? Sepse ato janë ekonomi të vogla, kryesisht të ekspozuara ndaj rreziqeve që lidhen me klimën. Përndryshe, në terma absolutë, ekonomitë e mëdha në Evropë pësojnë humbje edhe më të mëdha. Bullgaria nuk është mjaftueshëm e përgatitur për rreziqet në rritje klimatike - infrastruktura e saj është e vjetruar dhe ajo e re shpesh ndërtohet pa marrë parasysh ndryshimet klimatike. 

Ne e dimë se ndër arsyet e dëmeve të rënda dhe humbjes së jetëve në bregdetin tonë të Detit të Zi është, me shumë gjasa, ndërtimi në zona ku nuk duhet të ndërtohet. Dhe ngjarjet që ndodhnin "një herë në shekull" tani po përsëriten gjithnjë e më shpesh.

Ekspertët paralajmërojnë se Bullgaria është ndër vendet më të prekshme në Evropë - për shkak të varësisë së saj nga bujqësia dhe burimet ujore dhe aftësive të kufizuara të përshtatjes - dhe se nevojiten masa urgjente.

"Ka shumë mundësi dhe e gjithë kjo bie në sferën e adaptimit", thotë Kondarev. - Kemi folur gjithë verën, veçanërisht rreth zjarreve, për sigurimin e pajisjeve për të shuar këto zjarre dhe për të mos e bërë gjithçka vullnetarët dhe me pajisje të improvizuara. Por në të njëjtën kohë, duhet të mendojmë edhe për zgjidhje afatgjata. "Ndërsa temperaturat rriten, stuhitë bëhen më të forta, thatësirat më të rënda. Kjo verë na tregoi se Bullgaria nuk është aq e pasur me burime ujore sa mendonim, dhe ato po humbasin për shkak të infrastrukturës së pamirëmbajtur dhe menaxhimit të keq, duke çuar në regjime ujore."

• Ministria e Mjedisit dhe e Ujërave: Digat janë në nivele kritikisht të ulëta, por nuk janë shkaku i mungesës së ujit

• Klimatologu Prof. Georgi Raçev: Ka ujë, por shteti nuk po e menaxhon siç duhet resursin

Ne mund të bëjmë më shumë – të mbrojmë tokat, të përdorim dhe riciklojmë ujin me mençuri, në mënyrë që të mos dëmtojmë mundësitë për prodhimin e ushqimit. Por kjo kërkon njohjen e problemit, si dhe planifikim. Megjithatë, shoqëria bullgare ka vështirësi në njohjen e këtyre tendencave afatgjata dhe shpesh mashtrohet nga premtimet populiste se nuk ka nevojë për veprim. Parashikimet për vitin 2030 janë alarmante – humbjet nga ndryshimet klimatike mund të arrijnë 3 deri në 5% të ekonomisë sonë – thotë Genadi Kondarev dhe shton:

"Po flasim për ndryshime që mund të fshijnë çdo përparim ekonomik. Nëse Bullgaria humbet 3 deri në 5% të vlerës së shtuar të ekonomisë së saj çdo vit ose nuk mund ta arrijë atë, çfarë lloj rritjeje ekonomike është kjo! Sektorë të tillë si bujqësia preken drejtpërdrejt. Po ashtu edhe turizmi, sepse tashmë ka pjesë të stinëve që bëhen të paparashikueshme nëse një person dëshiron të planifikojë pushimet e tij, etj. Një ngjarje ekstreme mund të shkatërrojë asetet në sektorë të ndryshëm, gjë që e bën situatën veçanërisht të ndërlikuar."

Lexoni më shumë në arkivin e Radio Bullgarisë:

• Ndryshimet klimatike, konfliktet fetare, autoritarizmi demokratik... 

• Burokracia dhe ndryshimet klimatike po e tkurrin prodhimin bio në Bullgari

• Pas zjarreve dhe thatësirës vijnë përmbytjet - cili është parandalimi?

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Vesella Mançeva

Foto: BTA, BGNES, BNR, Ministria e Mbrojtjes