Bulgaristan Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu (KNSB) Başkanı Plamen Dimitrov, Kayıt dışı Ekonomi ve Kayıt dışı Çalışma konularına adanan uluslararası konferansta “Bulgaristan’da ödenmesi gereken yıllık 1 ile 2 milyar leva sigorta primlerinin ödenmediğini” duyurdu. Dimitrov, Avrupa Birliği’nde özel sektörde kayıt dışı çalışmanın ortalama %11,6 olduğunu söyledi.

Dünya Bankası’nın verilerine göre ise, kayıt dışı ekonomi % 18 oranında seyrediyor. Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu Başkanı 10 yıl önce yürürlüğe giren düz verginin kayıt dışı ekonomiyi aklamadığı tezini hatırlattı. Bulgaristan’da an itibarı ile kayıt dışı ekonominin payı % 30, kayıt dışı sektörde çalışanlar ise toplam istihdamın %16’sını oluşturuyor.

Plamen Dimitrov şunları paylaştı: “Avrupa Birliği kayıt dışı sektörde faaliyet gösteren şirketlerden dolayı yaklaşık 25 milyar kaybediyor. Bu da göz ardı edilemeyecek bir kayıptır. Bu durumda mali bir etki olarak hem vergi sisteminde, hem sosyal güvenlik sisteminde gerekli ödeneklerin eksikliğinden bahsediyoruz. Bu da gayrı yasal ekonomide çalışanların hakları ile ilgili sorulara yol açıyor.”

Kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı çalışma tüm taraflara zarar getiriyor, en çok kaybeden taraf ise, çalışanlar oluyor.

Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanı Biser Petkov “Şu anda ödenmeyen vergiler ve sosyal güvenlik sigortaları sayesinde daha çok para aldıkları için işçiler memnun olabilirler, ancak ilerde tazminat hakları ve emekli maaşları ile geçimini sağlamakta zorlanacaklar” diye konuştu. Bakanın sözlerine göre “vergi ve sosyal güvenlik sigortalarından elde edilen gelirlerin azalması, hayati önem taşıyan kamusal sistemlere yatırım fırsatlarını da kısıtlıyor.”

Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu Başkan Yardımcısı Çavdar Hristov BNR’ye yaptığı açıklamasında “Kayıtdışı Çalışma ile İlgili Ortak Platformun ardından, ufukta yeni bir Avrupa kuruluşu görülüyor. Bu çerçevede, ulusal düzeyde koordinasyon sağlamak, kayıt dışı ekonomi alanında devletin ve yargının varlığını güçlendirmek önemlidir” diye konuştu.

Sendika, hemen uygulanabilecek bazı küçük değişiklikler öneriyor. Bu değişikliklerin bir kısmı yurtdışında çalışan vatandaşlarla ilgilidir. Örneğin, yurtdışında çalışacak mevsimlik işçilerin ülkede kayıtlarının yapılması öneriliyor. Şu anda söz konusu işçilerin sayısı, nereye gittikleri ve ne iş yaptıkları ile ilgili devletin bir bilgisi yok. Sendikaların verilerine göre, bu işçilerin % 90’ı kayıt dışı çalışıyor.

“Başka ülkelerden sonradan bilgi istemek yerine, daha Bulgaristan sınırında bu insanların nereye gittiği anlaşılabilir. AB’de çalışan vatandaşlarımız ile, ülkede çalışan vatandaşlarımızla ilgilendiğimiz gibi ilgilenmeliyiz” diyor Çavdar Hristov.

Sendikacılara göre kayıt dışı ekonominin sayısız tezahürlerine neden olan sebepler araştırılmalı. Çoğunlukla ise bu sebepler, yasalardaki noksanlar veya düzenleyici şartların uygulanmasında kontrolün yetersiz olmasından kaynaklanıyor.

Çeviri: Özlem Tefikova