"Demokratik Bulgaristan” ve şovmen Slavi Trifonov’un "İma takav narod“ partisi yurt dışında yaşayan yurttaşlarımızından en çok oy alan iki parti oldu. Nihai sonuçlara göre oy kullananların % 30,75’i Trifonov’u desteklerken, sağ oluşuma güven ifade edenlerin oranı % 17,56 oldu.

Ancak birkaç nesil Bulgaristan vatandaşının izlediği televizyon yıldızının lideri olduğu partinin başarısı ne kadar kalıcı olabilir? Slavi Trifonov bu sürede ekonomik göçten dolayı Bulgaristan’ı terk etmek zorunda kalan yüzbinlerce kişinin temel bilgi kaynağı olarak programlarından istifade etmelerini sağladı.

Onu bu son genel seçimlerin “sürprizi” haline dönüşmesini açıklayan diğer etkenler ne olabilir?

"Gallup" ajansından sosyoloji uzmanı Parvan Simeonov bu etkenleri şöyle sıraladı:

"Slavi Trifonov Balkanlar’a özgü tavrın, özellikle yurt dışında olanlar için, vatanla bağları korumak adına ne kadar önem taşıdığını çok iyi bilen biri. Eski Yugoslavya devletinin müzik kanallarına bakmamız yeterli olacak. Balkan müziğinde memleket özlemi var ve bu müzik kültür köprüsüne dönüşüyor. Slavi Balkanlar’daki diğer örnekleri gözlemleyip, bunu çok iyi yakaladı. Bunun dışında başka bir önemli faktörü de kaçırmadı– yurt dışında yaşayan Bulgaristan vatandaşlarının oranı artmaya devam ediyor“.

Sosyoloji uzmanına göre Trifonov’un aldığı yüksek oyun nedenlerinden biri de, insanların Bulgaristan’ın bulunduğu durumdan dolayı yaşadıkları memnuniyetsizlik oldu. Bu anlamda Trifonov sistem karşıtı kalmaya devam etmez ise "İma takav narod" partisine verilen oylar kalıcı eğilim göstermeyebilir.

Yurt dışında seçim yarışında en büyük mağlubiyeti mevcut koalisyon hükümeti üyeleri ve muhalefeti olan BSP yaşadı. Simeonov’a göre bunun mantıklı bir açıklaması var:

"Mevcut durumdaki (statüko) partiler prensip olarak yurt dışında pek sevilmez. Yurt dışında olmanı gerektiren iki sebep var. Birinci sebep – ülkedeki hükümetten memnun olmamak, ikinci sebep ise geniş dünya görüşlü üniversite öğrencisi olmak ve yine mevcut duruma karşı çıkma arzusudur. 

BSP’nin yurt dışında gösterdiği performansın trajik boyutta olduğunu ve aynı şekilde Bulgaristan’da da beklenenin çok altında başarı gösterdiğini söylememe gerek yok. Bunun nedenlerinden biri, birçok yaşlı insanın oy kullanmaktan vazgeçiren Covid-19 korkusu oldu.

Slavi Trifonov kampanyasını genel olarak gençler arasında yürüttü ve Covid’e  karşı söylemlere başvurduğu için, onların oylarını da kazanmış oldu. Uzun vadede eğilimleri ele alırsak, yurt dışındaki sistem karşıtı oylar kalıcı eğilimde olacak“, dedi sosyoloji uzmanı Parvan Simeonov.

Her şeye rağmen yurt dışında yaşayan vatandaşlarıyla ilgilenmek, devletin öncelikleri arasında olmalı. Bu şekilde devlet yurt dışında bulunan vatandaşlarının kimliklerini koruyor, az olmayan bir nüfusun hakkını muhafaza ediyor ve onların kendi ülkelerinden uzak tutmanın suçunu telafi etmeye çalıyor.

Yurt dışındaki Bulgaristan vatandaşlarının seçim gününü, bir taraftan bazı partiler için rekor sonuçlar getirmesiyle, diğer taraftan da, daha önce benzeri görülmemiş bir şekilde 180 000’nin üzerinde kişinin oy kullanmasıyla hatırlayacağız.

Çok sayıda seçmenin olması ve sandık komisyon üyelerinin yavaş çalışması Avrupa’nın birçok şehrinde uzun kuyrukların oluşmasına neden oldu. Aynı zamanda AB dışında olan ülkeler için getirilen sandık sayısı kısıtlamaları da süreci etkiledi. Bu şekilde, özellikle Büyük Britanya için 35 seçim sandığı son derece yetersizdi. Seçim gününde karşılaşılabilecek sorunların bazıları hakkında önceden uyarıda bulundular ve Seçim kanununda değişiklik yapılmasını ısrar ettiler. İstenilen değişikliklerin bazıları şu şekilde: "Yurt dışı” seçim bölgesinin tanımlanması, AB dışındaki ülkelerde seçim sandık sayılarının arttırılması ve aynı zamanda vatandaşların elektronik veya posta yoluyla oy kullanmalarına izin verilmesi.

Parvan Simeonov bu isteklerin büyük bir kısmını tehlikeli klişeler olarak değerlendirdi ve nedenini şöyle açıkladı:

"Oylamanın gizliliği söz konusu olduğunda posta yoluyla oy kullanmak güvenli değil. Posta yoluyla veya elektronik olarak oy kullanan birisinin bunu yaparken başka bir kişinin zorlamasıyla yapıp yapmadığını nereden emin olabiliriz?

Elektronik oylama veya posta yoluyla oy kullanmaya geçilmesi bana göre seçim prosedürüne dev bir müdahale ve ben bunu kesinlikle desteklemiyorum. Aynı zamanda bildiğiniz gibi seçim sürecine her zaman şüpheyle yaklaşılmıştır.

AB dışındaki ülkelerde sandık sayılarının arttırılması Bulgaristan’ın alacağı karara bağlı – Türkiye’den gelecek çok büyük bir oylamaya izin verecek mi, yoksa vermeyecek mi?“ dedi sosyoloji uzmanı.

"Yurt dışı” seçim bölgesine gelince, böyle bir bölge seçim dönemi maliyetinin belirlenmesinde kolaylık sağlamayacak. Bunun dışında yurt dışında olan yurttaşlarımızın sayısı hakkında da güvenilir istatistiksel bilgi yok.

Tercüme: Bedriye Haliz​