Bulgaristan Radyosu’nun kurucusu Sirak Skitnik, radyo tiyatrosunu kaleme aldığı bir yazıda “radyonun ortaya çıkması üzerine radyo piyesi veya bazılarının dediği gibi dinleme piyesi de doğdu” diye yazmıştı. O dönemde Angel Karaliyçev ile Matvey Vılev’in “Kanatlı Yardım” piyesinin yayınlanması ile ülkedeki radyo tiyatrosu yapımına başlandı.

Piyesin ortaya çıkma hikayesi gerçekten ilginç. 1937 yılında “Letets” (Pilot) dergisi “havacılık” konulu radyo piyesi yarışması düzenledi. Yarışmaya 11 metin katıldı. Birinciliği kazanan Angel Karaliyçev ve Matvey Vılev’in “Paskalya Akşamı” piyesi, 26 Aralık 1938 tarihinde Varna Radyosu’nda “Kanatlı Yardım” başlığı ile yayınlandı. 3 perdelik piyeste 12 karakter yer aldı.

BNR Radyo Tiyatrosu Yönetici Yapımcısı Daniela Manolova’nın anlattığı gibi 75 yıl sonra 2014’te aynı piyes bu kez BNR Birinci Stüdyosunda seslendirildi. Yapım çalışmalarına besteci ve o dönemde “Hristo Botev” Programı Müdürü olan Stefan Dimitrov, piyanistler Antoni Donchev ile Mihail Shishkov, oyuncular Nikolay Urumov, Velislav Pavlov, Leart Dokle ile İvan Yurukov gibi ve radyo tiyatrosunun onlarca dostu yer aldı, temsil sunucusu rolünü ise gazeteci Asen Grigorov üstlendi.

" Sunucu olarak da mükemmel performans sergiledi, diyen Daniela, şöyle devam etti: İzleyenler arasında davetli olan itfaiye erleri vardı. Asen Grigorov, onlarla ve temsili izleyen diğer insanlarla doğaçlama diyalog yürüttü, aynı zamanda izletilen multimedyada Bulgaristan’ın havaalanlarında uçmuş olan eski uçakların ve o döneme ait “teyyare” modelleri ile Bulgaristan’ın farklı yerlerinde bulunan maden ocakları fotoğrafları gösteriliyordu. Piyes, bir maden ocağında yaşananları konu ettiği için bu resimleri arayıp bulmuştuk. Meydana gelen çökme sonucu birçok insanın hayatının tehlikeye düştüğü bu aksiyonu Georgi Tenev tarafından sahnede canlı olarak çıkarılan ses efektleri ile dinleyenlerin gözünde canlandırabildik.

Birkaç nesil tarafından sevilen ve geçenyıl 90 yaşını tamamlayan oyuncu İtsko Fintsi, radyo tiyatrosunun büyük hayranlarından biridir.

"Radyo tiyatrosuna önce dinleyici olarak bağlandım. Küçükken evde, Avusturya’da imal edilen eski bir radyoda oyuncu Nikola Balabanov’u dinlediğimi ve onun masal anlatma biçimi ile hayvan seslerini taklit etmesinden çok etkilendiğimi hatırlıyorum. Bu diziyi takip ediyordum, sanırım anne ve babam da radyo dinleterek beni bu yönde teşvik ettiler” diyen Fintsi, yıllar sonra üniversite öğrencisi olarak radyoya radyo tiyatrosunda rol alan oyuncu olarak döndü.

"Gerek çocuklara gerekse de büyüklere yönelik olan birçok piyeste rol aldım. Çalışma ortamı ve rejimini hatırlıyorum. Bazen önceden gidip aldığım piyesi evde okurdum, bazen ise Radyo’da bana sunulan metni koridorda okuyup stüdyoya girerdim” diye paylaştı ünlü oyuncu.

Günümüzde BNR Altın Fonu ve Fonoteğinde muhafaza edilen 4000 kadar radyo piyesi ve dramatizasyonun dijitalleşme süreci devam ediyor.

" Bu sürecin dikkatlice ve aşamalı olarak yürütülmesinden memnuniyet duyuyorum. Özen ve dikkat isteyen başlıklar söz konusudur. Aralarında daha geç yıllarda yapılan analog kayıtları da var. Analog teknolojinin sağladığı imkanlarla kayıt karışımını yaparken 4-5 magnetofonda 4-5 kişinin 4-5 bandı aynı zamanda çaldığı şartlarda alınan kalite, bizim şu an aradığımız ve sağladığımız kalite ile neredeyse ayndı. Daha önce yapılan bazı kayıtlarda ise oyuncu seslerinden biri çok güçlü müziğin içinde dalmış olabilir ve biz şimdi dijitalleşme aşamasında bütün bu küçük ayrıntıları mümkün mertebe iyileştirmeye çalışıyoruz” diyen Daniela Manolova, dijitalleşmenin BNR’nin tek yapımcısı durumunda olduğu sesli içeriğe gençlerin ilgisini çekme fırsatını sağladığını vurguladı.

"Ayrı bir radyo tiyatrosu platformunun oluşturulmasına yönelik olan ve üzerinde çok ciddi durulan bir projemiz vardı. Her başlığın yüklenmesi ile birlikte telif haklarının düzenlenmesi, web tasarımı, yükleme ile indirme, dinleme sayısının tespit edilmesi ve daha birçok konuyu içeren teferruatlı bir proje teşkil eden bu platform fikrinin BNR yöneticilerinin desteğini alarak hayata geçirilmesi, bence genel strateji meselesidir”, diyen Daniela Manolova, buna benzer bir durumun yaşanmasının ardından bugün itibari ile çocuk programlarının BNR sitesinde ayrı adreste yayınlanmakta olduğuna işaret etti.

Çeviri  : Tanya Blagova