Koyun ve keçi yetiştiricileri, küçük baş hayvanlarda çiçek hastalığına karşı aşılama yapılmamasından dolayı protesto hazırlığındadır. Çiçek hastalığı virüsü, ülkenin birkaç ilinde yayılmaya devam ediyor. Binlerce hayvan itlaf edilirken hayvancılar, zararlar ve güvensizlikle karşı karşıya gelmiş durumdadır.

Konu ile ilgili BNR Şumen Radyosu’ndan iş arkadaşımız Ayşe Latif’in Bulgaristan Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği Eşbaşkanı Yanka Popova ile yaptığı röportajı aktarıyoruz.

An itibari ile koyunlarda çiçek hastalığı durumunun ne olduğu sorusu üzerine Yanka Popova şu cevabı verdi:

“Durum endişe verici olmaya devam ediyor. Protesto hazırlığı ilan etmemiz de bundan dolayıdır. Her ne kadar bu durum yönetim tarafından örtbas edilmeye çalışılsa da her hafta hayvanlar itlaf edilmektedir. Şu an hastalık daha büyük çiftliklerde görülmeye başladı. Bundan birkaç gün önce hayvan sayısının 570 olduğu, bundan evvel ise 400’ün üzerinde koyunun yetiştirildiği bir çiftlikte çiçek hastalığı vakaları tespit edildi. Yani hastalık artık büyük sürelere sirayet ediyor. Son bir hafta içinde 1700 kadar hayvan öldürüldü. Böylece itlaf edilen hayvanların sayısı 25 000’e yaklaştı.”

Yılın başından bu yana hastalığın yayılma hızı, uygulanan önlemlerin önüne geçti hep. Ülkenin farklı bölgelerinde çiçek hastalığı merkezleri oluştu ve hastalığı sınırlandırmak üzere hayvanlanların hareket edebilecekleri bölgelerin getirilmesine rağmen enfeksiyon sık sık bu bölgelerin ötesine geçti. Bu durum uygulanan kontrol mekanizmasının yeterince etkin olmadığını mı gösteriyor acaba?

“Onaylanıp uygulamaya konulan ve İçişleri Bakanlığı birimlerini de dahil eden denetim mekanizması, beklenen etkiyi sağlamadı, ticaret ve pazar yerleri bakımından uygulanan kontrolün cılız olmasından dolayı enfeksiyon patlak verdi. Aslında getirilen kurallara tek uyanlar, hayvancılar oldu. Hayvanların hareketi ile ilgili 3 ve 10 kilometrelik bölge kısıtlaması getirilince de ahır hayvancılığına geçildi. Yaz mevsiminin başından bu yana ahırlarda kalan hayvanların beslenmesinin ne kadar maliyetli olduğunu düşünebilir misiniz? Şimdiye kadar bu kısıtlamanın tazminatı olarak hayvancılara 1 stotinka bile verilmedi” diyen Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği Eşbaşkanı, bu durumun Plovdiv, Haskovo, Pazarcik ve kısmen Stara Zagora ve Kırcali illerindeki koyun yetiştiricilerini mağdur ettiğini belirtti.

Yaz mevsiminin başında çiçek hastalığı vakalarının tek bir ilde görüldüğünü ve gerekli önlemler uygulanmadığı için virüsün diğer illere de yayıldığını belirten Popova, hem hayvancıların, hem bilim insanları topluluğu, hem de veteriner hekimlerin bu yöndeki çağrılarına rağmen birkaç işletmenin menfaatlerinin korunması için aşılamaya geçilmediğinin üzüntü verici olduğunu ifade etti.

İtlaf edilen bir hayvan için 300 ile 600 leva arasında değişen tutarda tazminat tahsis edildiğini belirten Popova, bu tutarın aslında hayvanın fiyatı olduğunu, alınmayan gelir ve yürütülen faaliyetle ilgili kredi ve taksit ödemeleri türünden hayvancıların itlaf sonucu uğradıkları diğer zararların ise tazmin edilmediğini öne sürdü. Söz konusu zararların tazmin edilmesi için 16 levanın tahsis edildiğini öne süren Popova, koyun yetiştiricilerinin diğer talebinin de bu 16 levalık tutarın acil surette güncellenmesi yönünde olduğunu ekledi ve hayvanların 4 ay boyunca ahırlarda kalmasının getirdiği masrafın sadece yem bölümünün 160 leva kadar olduğunun, ayrıca itlaf edilen hayvanlar için kaybedilen kazanç tazminatının bu etapta söz konusu bile olmadığının altını çizdi.

Aşılama konusundaki görüş ayrılıklarına gelince aşılama yapılan hayvanların süt ve et işletmeleri ve uluslararası piyasalarda kabul edilmeyeceği yönünde sesler duyulmaktadır.

Bu konuda Yanka Popova’nın yorumu şöyle oldu:

“Çiftçilerin çok küçük bir bölümü, yüzde 1 veya 2 kadarı aşılamaya karşıdır. Et ve süt işletmeleri ile bir ağızdan konuşmaları dikkat çekiyor. Geri kalan herkes aşılamadan yanadır. Devlet bu konuda üzerine düşeni yapmadığı için daha önce andığım 4 ilde hayvanların yüzde 60 kadarına aşı artık uygulandı. Yani ülkemizde fiiliyatta aşılama uygulanmaktadır. Bu aşılama, devletin münasip önlemleri almamasının insanlarda yarattığı umutsuzluktan dolayı yasa dışı yollardan yapılır.”

Popova, Avrupa Birliği ülkeleri tarafından bu konuda hiçbir kısıtlama uygulanmadığını kaydederek olası tek bir riskin süt ürünlerinin üçüncü ülkelere satışına ilişkin olduğunu belirtti. Bu konuda Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği’nin üçüncü ülkeler tarafından yasak konulması sonucu uğranılan zararların devletçe tazmin edilmesi yönünde teklifte bulunduğunu belirten Popova, üçüncü ülkelere yapılan süt ürünleri ihracatının 3 000 ve 3 500 ton arasında olup hiç denecek kadar az olduğunu vurgulayarak ülkedeki hayvancılık sektörünün bu cüzi miktardaki ihracattan dolayı riske atılmasının kabul edilemez olduğunu söyledi.

“Bulgaristan’da hayvan sayısı 1 milyonun altındadır. Hayvan sayısının bu kritik düzeyde olması, ülkedeki hayvancılığı yönetenler için utanç vericidir. 1986-87 yıllarında 10 milyon olan hayvan sayısı, AB’ye katıldığımız 2007’de 2,5 milyona düştü, şimdi ise 1 milyonun altına düşmüş durumdadır. Bu durum, hayvan yetiştiriciliği, üretim ve ülke nüfusuna gıda sağlanması bakımından dibe vurulduğunu gösteriyor. Hayvan sayısı bu kadar olunca nüfus sayısına göre yeterli gıda sağlanamaz” diyen Bulgaristan Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı net, şeffaf ve adil bir plan uygulanmasının getireceği risk nedir sorusunu şöyle yanıtladı: .

“İnsanların toplu halde hayvanlarına aşı uygulamaları riski ortadadır. Şu an hayvanları itlaf edilen hayvancılar, hala devletten medet uman insanlardır. Ne yazık ki kurallara uyanlar, mağdur ediliyor.”

Kaynak  : BNR Şumen Radyosu

Röportaj  : Ayşe Latif

Çeviri  : Tanya Blagova