Έκλεισαν 1200 χρόνια από τις 13 Απριλίου του 814 όταν απεβίωσε ο χαν Κρουμ, ένας από τους σημαντικότερους Βούλγαρους ηγεμόνες.

Η ημερομηνία της γέννησής του δεν είναι γνωστή και μάλλον ανεβαίνει στο θρόνο το 802 ή το 803 μ. Χ. Η καταγωγή του είναι από τους Πρωτοβουλγάρους της Πανονίας στη σημερινή Ουγγαρία και η δυναστεία του με εκπροσώπους σαν τον χαν Ομουρτάγκ, τον Πρεσιάν, τον εκχριστιανιστή Μπορίς και το γιό του, το Μέγα Συμεών, συμβάλλει στην κατοχύρωση του κράτους και την επιβολή του διεθνούς του κύρους.

Στην αρχή της βασιλείας του, ο Κρουμ πολεμά τους Αβάρους, καταλαμβάνει την Τρανσιλβανία και φτάνει ως τον ποταμό Τίσα. Φυσικά, ο πιο ενδιαφέρον αντίπαλος της εποχής είναι το Βυζάντιο. Το 809 ο χαν καταλαμβάνει την Σόφια, που τότε λέγεται Σερδική. Σε αντίποινα ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α' ισοπεδώνει την βουλγάρικη πρωτεύουσα Πλίσκα και αποχωρεί προς τη Θράκη. Ο δρόμος της επιστροφής όμως είναι αποκλεισμένος και τα στρατεύματά του κατατροπώνονται ενώ ο ίδιος χάνει την ζωή του.

Η νίκη αυτή του Κρουμ είναι μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία γιατί στα χίλια χρόνια της ιστορίας του Βυζαντίου, με εξαίρεση τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο που πέφτει μαζί με την Κωνσταντινούπολη το 1453, μόνο δύο είναι οι αυτοκράτορες που σκοτώνονται σε μάχη και ο πρώτος είναι ο Βαλέντιος, 400 χρόνια πριν τον Κρουμ.

Ο Βούλγαρος ηγεμόνας θεωρείται βάρβαρος γιατί ο λαός του έχει πολυθεϊστικές αντιλήψεις και ακατανόητα, ιδιαίτερα ωμά έθιμα. Το κρανίο του Νικηφόρου μετατρέπεται σε πολυτελές κροντήρι γιατί εκείνη την εποχή η αντίληψη πολλών λαών είναι πως ο νικητής παίρνει κατά αυτόν τον τελετουργικό τρόπο την δύναμη του νικημένου.

Ο Κρουμ νικά και τους επόμενους δύο αυτοκράτορες, τον Μιχαήλ Α' Ραγκαβέ και τον Λέωντα Ε', αλλά δεν καταφέρνει να καταλάβει την πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα αίτια του θανάτου του ενώ προετοιμάζει την εκστρατεία του παραμένουν αδιευκρίνιστα.

Ο χαν Κρουμ, εκτός από ηγεμόνας που προσαρτίζει στο βουλγάρικο κράτος τα εδάφη νότια του Αίμου, μένει στην ιστορία και χάρη στο νομοθετικό και μεταρρυθμιστικό του έργο. Εφαρμόζει νέα διοικητική διαίρεση που δεν βασίζεται πλέον σε φυλές και παίρνοντας παράδειγμα από τους νικημένους του εχθρούς παίρνει αποφασιστικά μέτρα κατά της διαφθοράς, της ανηθικότητας και της κατανάλωσης οινοπνεύματος. Ο Κρουμ καταργεί το εθιμικό δίκαιο και δίνει ίσα δικαιώματα στους Σλάβους και τους Βουλγάρους που αποτελούν το βουλγάρικο έθνος.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου