Στις 22 Σεπτεμβρίου πριν από 106 χρόνια η Βουλγαρία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αυτή η πράξη γίνεται δυνατή τρεις δεκαετίες μετά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο με τον οποίο η χώρα μας απελευθερώνεται, αλλά παραμένει υποτελής στον σουλτάνο.

"Είναι πρακτική του 18^ου και του 19^ου αιώνα τα νέα κράτη να μην λαμβάνουν άμεσα την ανεξαρτησία τους, το ίδιο συμβαίνει και με την Ρουμανία, την Σερβία και το Μαυροβούνιο", λέει σε συνέντευξή του για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο υφηγητής Βαλέρι Κόλεφ από το Πανεπιστήμιο "Άγιος Κλήμης της Αχρίδας" στη Σόφια.

"Με πολλά πράγματα η Οθωμανική Αυτοκρατορία εμπόδιζε την ανάπτυξη της Βουλγαρίας κατά τα 30 χρόνια της υποτέλειάς της", σχολιάζει ο Βαλέρι Κόλεφ. "Π.χ. όσον αφορά την σιδηροδρομική γραμμή Κωνσταντινούπολη–Αδριανούπολη–Φιλιππούπολη–Σόφια–Τσάριμπροντ, η Βουλγαρία δεν είχε κανένα δικαίωμα πάνω της, σαν να μην ανήκε στην επικράτειά της. Δεν είχαμε επίσης δικαίωμα να διορίζουμε διπλωμάτες υψηλού επιπέδου, ούτε καν στις γείτονες χώρες, χωρίς την έγκριση της Υψηλής Πύλης. Στην διπλωματική αλληλογραφία έπρεπε να χρησιμοποιούμε τα τούρκικα, δεν είχαμε δικό μας συνάλλαγμα, δεν υπήρχαν βουλγάρικα ταχυδρομεία και γραμματόσημα, οι Βούλγαροι πολίτες δεν είχαν βουλγάρικα διαβατήρια και έπρεπε να πάνε μέχρι την Κωνσταντινούπολη για να βγάλουν χαρτιά σε περίπτωση που σκόπευαν να ταξιδέψουν".

Μετά την Απελευθέρωση η Βουλγαρία έχει ξανά δική της κυβέρνηση, οι πολιτικοί της αρχίζουν να διευρύνουν την κυριαρχία της και η άρση της υποτέλειας γίνεται ο βασικός εθνικός στόχος. Ποιες είναι οι πρόσφορες συνθήκες που κάνουν δυνατή την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας το 1908;

"Πρώτον, τον Ιούλιο του 1908 στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ξεσπά η επανάσταση των Νεότουρκων που εκθρονίζουν τον σουλτάνο Αμπντούλ–Χαμίντ Β' και ανανεώνουν το Σύνταγμα του 1876. Ταυτόχρονα, λήγουν τα 30 χρόνια της, επιτρεπόμενης από την Συμφωνία του Βερολίνου, Αυστρο-Ουγγρικής κατοχής στη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη και η δυτική Αυτοκρατορία έχει συμφέρον όσο και η Βουλγαρία να μην ισχύσουν οι υπάρχουσες συμβάσεις", αναφέρει ο ιστορικός.

Έτσι στη Βιέννη και τη Βουδαπέστη πραγματοποιούνται μυστικές συναντήσεις, μεταξύ του πρίγκιπα Φερδινάνδου του Σαξ-Κόμπουργκ-Γκότα και του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄, στις οποίες παρίσταται και ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Μαλίνοφ. Η Βουλγαρία εκμεταλλεύεται δύο σημαντικά γεγονότα – την απεργία στον Ανατολικό Σιδηρόδρομο στις 5 Σεπτεμβρίου του 1908 και μια ομιλία του Μεγάλου Βεζίρη της νεοτουρκικής κυβέρνησης που απειλεί πως "θα σφίξει τα λουριά στα αυτόνομα βιλαέτια".

Ο διπλωματικός ακόλουθος της Βουλγαρίας στην Κωνσταντινούπολη, Ιβάν Στέφανοφ Γκέσοφ, δεν είναι προσκεκλημένος σε δεξίωση στο Παλάτι του σουλτάνου και τον ανακαλούν στη Σόφια σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ασέβεια προς το Πριγκιπάτο. Η Γαλλία υποστηρίζει την βουλγάρικη ανεξαρτησία και καλεί τον πρίγκιπα να εκμεταλλευτεί την υπάρχουσα κρίση.

Η Ανεξαρτησία κηρύσσεται στο Βελίκο Τίρνοβο, την τελευταία πρωτεύουσα της Βουλγαρίας πριν την οθωμανική κατάκτηση και η πομπή, με επικεφαλή τον πλέον βασιλιά Φερδινάνδο, ξεκινά από την εκκλησία των Σαράντα Μαρτύρων και καταλήγει στην κορυφή του Τσάρεβετς.

"Η Βουλγαρία γίνεται ίση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, οι Βούλγαροι διπλωμάτες αποκτούν νέο κύρος, το κράτος αποκτά δικαίωμα να έχει δική του πολιτική γραμμή, να υπογράφει εμπορικές συμφωνίες, να ορίζει τους φόρους και τους δασμούς του", λέει ο Βαλέρι Κόλεφ. "Αλλά από την άλλη, η δράση για την βελτίωση της κατάστασης των Βουλγάρων στην Μακεδονία (1 εκ. 300 χιλιάδες άτομα) και στη Θράκη του Αιγαίου και της Αδριανούπολης (περίπου 350.000 άτομα), πλέον θεωρείται παρέμβαση στην εσωτερική πολιτική ξένης χώρας".

Μιας χώρας της οποίας η σκληρή στάση απέναντι στους υπόδουλους και τους αλλόθρησκους ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων και προκαλεί την συμμαχία της Σερβίας, της Ελλάδας, του Μαυροβουνίου και της Βουλγαρίας στον Πρώτο Βαλκανικό πόλεμο που ξεσπά το 1912.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου