Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877-78 είναι ένας διαφορετικός πόλεμος από τις συνηθισμένες συγκρούσεις μεταξύ των δυο αυτοκρατοριών. Ανεξάρτητα από τους στρατηγικούς στόχους της Ρωσίας, ο πόλεμος αυτός κηρύσσεται προς υπεράσπιση του χριστιανισμού. "Όλοι οι πιστοί υπήκοοί μας ξέρουν την συμπάθειά μας προς την μοίρα του καταπιεσμένου χριστιανικού πληθυσμού της Τουρκίας. Σήμερα όλος ο ρώσικος λαός εκφράζει την ετοιμότητά του να δώσει θυσίες στο όνομα της άμβλυνσης των βασάνων των χριστιανών της Βαλκανικής χερσονήσου". Αυτό δηλώνει ο Ρώσος αυτοκράτορας Αλέξανδρος Β' στο Μανιφέστο του για την κήρυξη του πολέμου, ο οποίος παίρνει ώθηση από την Επανάσταση του Απρίλη 1876. Πνιγμένη στο αίμα, η επανάσταση αυτή γίνεται αιτία οι Μεγάλες Δυνάμεις να αλλάξουν την πολιτική τους προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία λόγω του διεθνούς αντίκτυπου που έχουν τα γεγονότα στην βουλγαρική επικράτεια.

"Το δεύτερο ήμισυ του 19^ου αιώνα ονομάζεται Χρυσός αιώνας του μαζικού Τύπου", λέει ο ιστορικός καθ. Ρούμεν Γκένοφ. "Εμφανίζονται οι επονομαζόμενοι στρατιωτικοί ανταποκριτές που στέλνουν ρεπορτάζ από το μέτωπο. Τα μηνύματα ταξιδεύουν ταχύτερα χάρη στον τηλέγραφο. Αν πριν χρειάζονταν μήνες για να φτάσουν τα νέα στους αναγνώστες, τώρα η ενημέρωση γίνεται μέσα σε λίγες ώρες. Αρχίζουν να εκδίδονται φτηνές εφημερίδες και τα νέα παύουν να είναι προνόμιο μόνο των κύκλων των πλουσίων. Για τον λαό αρχίζουν να καταβάλλονται φροντίδες χάρη στην μαζική μόρφωση. Τότε τα μήντια ονομάζονται "τέταρτη εξουσία".

"Ο απόηχος από την Επανάσταση του Απρίλη στον ευρωπαϊκό Τύπο έχει τεράστια σημασία για την Απελευθέρωσή μας", συνεχίζει ο καθ. Γκένοφ. "Με τα γεγονότα του 1876-77 συνδέεται το όνομα του Αμερικανού δημοσιογράφου Γιανουάριους Μακ Γκάχαν που στέλνει άρθρα στην εφημερίδα "Herald" της Νέας Υόρκης και στην λονδρέζικη "Daily News". Τα ρεπορτάζ του μεταφράζονται και σε άλλες γλώσσες και ταράσσουν την κοινή γνώμη στην Ευρώπη και την Βρετανία. Στον τάφο του δημοσιογράφου, στην γενέτειρά του στο New Lexington του Οχάιο, υπάρχει άγαλμα, έργο του Bούλγαρου γλύπτη Λιουμπομίρ Ντάλτσεφ και η επιγραφή "Μακ Γκάχαν – ο απελευθερωτής της Βουλγαρίας" γιατί χάρη στις περιγραφές του από τις θηριωδίες κατά την καταστολή της εξέγερσης, στο πλευρό της Βουλγαρίας τάσσονται ο Βικτώρ Ουγκώ, ο Γκαριμπάλντι, ο Δαρβίνος, ο Κωνσταντίν Ίρετσεκ, ο Λεβ Τολστόι, ο Φιόντορ Ντοστγιέφσκι, ο Τουργκένεφ, ο Μεντελέεφ, ο Γουίλιαμ Γκλάντστον και άλλοι".

"Το καλοκαίρι του 1876 εμφανίζεται και ένα μαζικό κοινωνικό-πολιτικό κίνημα που ονομάζεται "Προπαγάνδα επί της βουλγάρικης φρίκης", διηγείται ο Ρούμεν Γκένοφ. "Η αλλιώς επονομαζόμενη "Βουλγαρική προπαγάνδα" είναι ουσιαστικά ένα κίνημα στην Αγγλία του οποίου ηγείται ο αρχηγός του Φιλελεύθερου κόμματος, Ουίλιαμ Γκλάντστον και εκφράζει την επιθυμία μεγάλης μερίδας του βρετανικού λαού για αλλαγή στην πολιτική του κράτους που υπερασπίζεται την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Αυστρο-Ουγγρική Αυτοκρατορία κι αυτή επίσημα τάσσεται υπέρ των Οθωμανών, αλλά ταυτόχρονα παρασκηνιακά βοηθάει το Μαυροβούνιο και την Σερβία να ξεσηκωθούν. Η Γαλλία συνέρχεται από τον Γαλλο-Πρωσικό πόλεμο και είναι έτοιμη να συμπαρασταθεί στον βασανισμένο χριστιανικό πληθυσμό των Βαλκανίων, ενώ ο καγκελάριος Μπίσμαρκ επίσης θέλει να βρεθεί λύση στην Ανατολική κρίση που ξεκίνησε με την επανάσταση στη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη στη δεκαετία του 70 του 19^ου αιώνα".

Η Ρωσία μετά την ήττα της στον πόλεμο της Κριμαίας πρέπει να συμμορφώνεται με τους όρους του Σύμφωνου των Παρισίων από το 1856. Γι’ αυτό στα τέλη του 1876 στην Κωνσταντινούπολη διοργανώνεται Διπλωματική Συνδιάσκεψη με σκοπό να βρεθεί ειρηνική λύση των συγκρούσεων στα Βαλκάνια αλλά το αποτέλεσμα είναι το αντίθετο και η Ρωσία αποφασίζει να απελευθερώσει τον "αδερφικό σλάβικο λαό της Βουλγαρίας".

Οι αποφασιστικές μάχες της Στάρα Ζαγκόρα, στο πέρασμα της Σίπκα και για την κατάκτηση του Πλέβεν περιγράφονται στα ρεπορτάζ των Βρετανών, των Γερμανών, των Γάλλων και των Αμερικάνων στρατιωτικών ανταποκριτών που συνοδεύουν τα στρατεύματα. Οι Βούλγαροι εξασφαλίζουν την διάβαση των χιονισμένων βουνών, εξασφαλίζουν πληροφορίες και τροφοδοσία, αγωνίζονται γενναία και φροντίζουν τους τραυματίες.

Στις 3 Μαρτίου του 1878 στο Σαν Στεφάνο κοντά στην Πόλη υπογράφεται το Σύμφωνο ειρήνης με το οποίο τελειώνει ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος. Από τότε αυτή η ημερομηνία γίνεται λόγος κάθε χρόνο να τιμάμε όσους έδωσαν το αίμα τους για την ελευθερία μας.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα