Πριν 50 χρόνια, στις 26 Ιουνίου, στην πόλη Ρούσε εγκαινιάσθηκε το Εθνικό Μουσείο Μεταφορών και Επικοινωνιών. Το μουσείο στεγάζεται στο κτίριο του πρώτου σιδηροδρομικού σταθμού στη χώρα μας. Για συνέντευξη με αφορμή την 50^η επέτειο ζητήσαμε την Ζλατίνα Στέφανοβα, εμπειρογνώμονα στο τμήμα «Παραδόσεις και τουρισμός» του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Βουλγαρίας.

Ποια είναι η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή στα βουλγαρικά εδάφη;

«Η κατασκευή της πρώτης γραμμής στα σημερινά μας εδάφη ανατέθηκε στην εταιρεία των αδελφών Μπάρκλι. Πρόκειται για τη σιδηροδρομική γραμμή Ρούσε-Βάρνα. Η συμφωνία υπεγράφη τον Οκτώβριο του 1863, ενώ η κατασκευή σιδηροδρομική γραμμών στη Βουλγαρία ξεκίνησε στις 21 Μαΐου του 1864. Και δύο χρόνια αργότερα, στις 7 Νοεμβρίου 1866, αναχώρησε και το πρώτο τρένο στην πρώτη σιδηροδρομική γραμμή στα βουλγαρικά εδάφη - Ρούσε-Βάρνα. Η κατασκευή άρχισε ταυτόχρονα στην παραδουνάβια και την παραθαλάσσια πόλη και αποδείχθηκε ευεργετική για την ανάπτυξη των πόλεων, από τις οποίες περνά η γραμμή, ιδιαίτερα των σταθμών Ρούσε και Βάρνα, μέσω της επέκτασης των λιμανιών τους.

Κατά πόσο γνωστοί ως στελέχη των σιδηροδρόμων είναι οι επαναστάτες Τόντορ Κάμπλεσκοφ, Ζαχάρι Στογιάνοφ, Ιλαρίων Ντραγκοστίνοφ, Γκεόργκι Ικονόμοφ;

«Η κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών που είχε ξεκινήσει στην Τουρκία, συμπίπτει με τον αγώνα του βουλγαρικού λαού για απελευθέρωση από την οθωμανική κυριαρχία. Ο Βασίλ Λέβσκι, /ιδεολόγος και οργανωτής της εθνικής μας επανάστασης/ ενθαρρύνει τα μέλη των επαναστατικών επιτροπών να συμμετάσχουν στην κατασκευή και αργότερα στη διαχείριση των σιδηροδρομικών γραμμών, για να χρησιμοποιηθούν για την μελλοντική επανάσταση. Αυτό δικαιολογεί ιστορικά το γεγονός ότι πολλοί από τους ηγέτες της Εξέγερσης του Απρίλη του 1876 ήταν σιδηροδρομικοί υπάλληλοι. Ο Τόντορ Κάμπλεσκοφ ήταν υπεύθυνος του σταθμού Μπέλοβο, ο Ζαχάρι Στογιάνοφ εργαζόταν στον σταθμό Σιμεόνοφγκραντ, /τότε Τίρνοβο Σεϊμέν/. Ο Ιλαρίων Ντραγκοστίνοφ ήταν ασυρματιστής στον σταθμό του Ρούσε, ο Γκεόργκι Ικονόμοφ ήταν υπεύθυνος για τις μανούβρες στους σταθμούς των Ρούσε, Τίρνοβο Σεϊμέν και Αδριανούπολης.»

Ποιος ήταν ο ρόλος μετά την Απελευθέρωση /1878/ των σιδηροδρομικών μεταφορών και ποια τα σχέδια των βουλγαρικών αρχών για τις νέες σιδηροδρομικές αρτηρίες;

«Μετά την Απελευθέρωση οι βούλγαροι παράγοντες, συνειδητοποιώντας την ιστορική ευθύνη, έθεσαν τις βασικές αρχές της σιδηροδρομικής πολιτικής της Βουλγαρίας – το δίκτυο να καλύψει όλα τα τμήματα της χώρας και να είναι κρατικό. Όταν ο Πέτκο Καραβέλοφ ήταν πρωθυπουργός, εργαζόταν σκληρά ακριβώς για την επίτευξη των στόχων αυτών. Εκείνος ο ίδιος κατέθεσε στη Βουλή το σχέδιο Νόμου περί Σιδηροδρόμων, που εγκρίθηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1885. Σύμφωνα με τον Νόμο, οι σιδηρόδρομοι είναι κρατικής περιουσίας, χτίζονται με την άδεια της Βουλής και το κράτος τους εκμεταλλεύεται. Ιδρύθηκε ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Βουλγαρίας. Άρχισε η κατασκευή της γραμμής Τσάριμπροντ-Σόφια-Βακαρέλ από βουλγαρική κατασκευαστική εταιρεία με επικεφαλής τον μηχανικό Ιβάν Γκρόζντεφ. Είναι η πρώτη γραμμή που κατασκεύασαν και εκμεταλλεύονταν Βούλγαροι. Η γραμμή ολοκληρώθηκε στις 23 Ιουνίου του 1888. Είναι μήκους 106 χιλιομέτρων. Την 1^η Αυγούστου του 1888 είναι τα εγκαίνια της γραμμής Βακαρέλ-Μπέλοβο, καθώς και τα εγκαίνια της ολόκληρης γραμμήςΤσάριμπροντ-Σόφια-Μπέλοβο για τις διεθνείς μεταφορές.»

Σήμερα, το παρελθόν των σιδηροδρόμων παρουσιάζεται σε τρεις μουσειακές εκθέσεις στο Ρούσε. «Ο παλιός σταθμός» παρουσιάζει σημαντικές στιγμές από την ανάπτυξη των σιδηροδρόμων της χώρας και τη σχέση τους με την ποταμοπλοΐα στον Δούναβη. Στο «Πάρκο-Μουσείο» στεγάζονται αμαξοστοιχίες από τα μέσα του 19^ου αιώνα και τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα, φορτηγά βαγόνια και εξειδικευμένα βαγόνια. Η πιο υπέροχη είναι η συλλογή «Βαγόνια σαλόνια» - μοναδικά προορισμένα για τα βασιλικά ταξίδια. Σ’ αυτά ταξίδεψαν ο σουλτάνος Αμπντούλ Αζίζ, οι βούλγαροι ηγεμόνες Αλέξανδρος Α΄ Μπάτενμπεργκ, ο Φερδινάνδος, ο Μπορίς Γ΄ και άλλοι.

Τώρα υπάρχουν τέσσερις αποκατεστημένες ατμομηχανές για κανονική σιδηροδρομική γραμμή και μία για τη στενή γραμμή Σεπτέμβρι- Ντομπρίνιστε. Η Σόφια διαθέτει επίσης μια ατμομηχανή κατασκευασμένη το 1941 στη Γερμανία. Ανέπτυσσε ταχύτητα 120 χιλιομέτρων την ώρα - μία από τις ταχύτερες ατμομηχανές στην ιστορία των σιδηροδρόμων μας. Άλλη μια, που κατασκευάστηκε το 1942 στη Γερμανία ονομάζεται η «γιαγιά Αρκούδα» επειδή ήταν από τις πιο ισχυρές μηχανές για την εποχή της. Αποκαταστάθηκε πέρυσι. Υπάρχουν και βαγόνια σε στυλ ρετρό. Δύο από αυτά είναι επιβατικά.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από το Εθνικό Μουσείο Μεταφορών και Επικοινωνιών