Τον Ιανουάριο του 2017 ξεκινά να λειτουργεί το νεοϊδρυθέν Ειδικό Δικαστήριο για το Κόσοβο που εδρεύει στη Χάγη. Τον νέο θεσμό διοικεί η βουλγάρα δικαστής καθηγήτρια Αικατερίνα Τρεντάφυλλοβα που ανέλαβε τη θέση του προέδρου του Δικαστηρίου για το Κόσοβο μετά από 9χρονη θητεία στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Εκεί η δικαστής εκδίκαζε υποθέσεις εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας που αφορούσαν την Ουγκάντα, την Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, την Κένυα, το Κονγκό, το Σουδάν κ.ά. κράτη. Στην Κένυα κατά τη δίκη ενάντια στον αναπληρωτή πρωθυπουργό Ουχούρο Κενυάτα η δικαστής Τρεντάφυλλοβα κέρδισε την συμπάθεια του λαού με την αποφασιστικότητα και τον επαγγελματισμό της. Η τηλεόραση εξέπεμπε απευθείας από την αίθουσα του δικαστηρίου και η υπόθεση ήταν το πιο πολυσυζητημένο θέμα στους δημόσιους χώρους. Υπάρχουν ακόμα και παιδιά γεννημένα εκείνη την περίοδο που φέρουν το όνομά της.

Η δικαστής Τρεντάφυλλοβα έχει συμμετάσχει στην μεταρρύθμιση του συστήματος ποινικής δικονομίας της Βουλγαρίας, συμμετείχε στην Συμβουλευτική Επιτροπή για την Νομοθεσία υπό τον Πρόεδρο της Βουλής στη χώρα μας και την περίοδο 1992-1995 εκπροσωπούσε την Βουλγαρία στην Επιτροπή του ΟΗΕ για την Πρόληψη της Εγκληματικότητας και την Ποινική Δικαιοσύνη που εδρεύει στην Βιέννη.

Η πρωτοβουλία για την ίδρυση του Δικαστηρίου για το Κόσοβο ανήκει στην Κάρλα ντελ Πόντε, πρώτη εισαγγελέα του Δικαστηρίου για την Πρώην Γιουγκοσλαβία. Το 2008 εκδίδεται το βιβλίο της «Το κυνήγι – εγώ και οι εγκληματίες πολέμου» (The Hunt: Me and the War Criminals), στο οποίο δίνει πληροφορίες για υποθέσεις που έχει ερευνήσει, αλλά δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες λόγω του ότι οι κατηγορούμενοι είναι υψηλόβαθμα στελέχη του Στρατού για την Απελευθέρωση του Κοσόβου που ο λαός τους αποδέχεται σαν ήρωες.

Μιας και γίνεται λόγος για υποθέσεις διακίνησης οργάνων, απαγωγών, σεξουαλικής κακοποίησης κ.ά. η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης ξεκίνησε έρευνες μετά την έκδοση του βιβλίου και τα στοιχεία επιβεβαιώθηκαν. Έπειτα στο πλαίσιο της ΕΕ συστάθηκε Επιτροπή για την Έρευνα των Εγκλημάτων στο Κόσοβο που έφτασε στο συμπέρασμα πως μόνο ένα ειδικό δικαστήριο έξω από την χώρα μπορεί να εξασφαλίσει μια ανεξάρτητη, αντικειμενική και αμερόληπτη έρευνα. 

Τον Αύγουστο του 2015 το Κοινοβούλιο της Πρίστινα ενέκρινε νόμο για την ίδρυση Ειδικού Δικαστηρίου για το Κόσοβο με έδρα στη Χάγη και με διεθνείς δικαστές που να είναι αποδεκτοί από την διεθνή κοινή γνώμη και από τον λαό του Κοσόβου.

Η παρουσία της κυρίας Τρεντάφυλλοβα σ’ αυτόν τον θεσμό δίνει ελπίδα για την εύρυθμη λειτουργία του, κάτι που είναι σημαντικό για όλη την περιοχή των Βαλκανίων, γιατί το να ζητηθεί ευθύνη για τα εγκλήματα θα είναι ένα βήμα προς την ειρήνευση της περιοχής.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα