Η Εκκλησία Γεννήσεως της Θεοτόκου, γνωστή ως Μπέλιοβα, δεν προσελκύει με τη μεγαλοπρεπή όψη της, αλλά όποιος μπει μέσα, μένει σαστισμένος από την πλούσια εικονογραφία. Ένας από τους ερευνητές της είναι ο αρχαιολόγος Βεσελίν Χατζιάνγκελοφ, διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου στο Σάμοκοβ, ο οποίος έγραψε σειρά δημοσιευμάτων για την Εκκλησία Μπέλιοβα και συμμετείχε στις σχετικές αρχαιολογικές έρευνες:

«Είναι ένας χώρος, που ερευνείται εδώ και χρόνια και που απέκτησε δημοσιότητα από τη βουλγαρική δημοσιολογία, η οποία εκείνη την εποχή έκανε τα πρώτα της βήματα. Πρώτος για την εκκλησία έγραψε ο Κωνσταντίν Φότινοφ. Την περιέγραψε ως έναν από τους παλιότερους ναούς στο Σάμοκοβ. Προσπάθησε να τη χρονολογήσει, αναφέροντας, ότι είναι από την εποχή του Δεύτερου Βουλγαρικού Βασιλείου. Στο μουσείο του Σάμοκοβ διατηρείται η «Ιστορία της εκκλησίας Μπέλιοβα», χειρόγραφο βιβλίο, που έγραψε ο εθνολόγος και ψάλτης Στογιάν Μπέσοφ το 1912. Ο συγγραφέας μάζεψε όλους τους θρύλους και αναμνήσεις, που συνδέονται με την εκκλησία και γνωστοποίησε αρκετά ιστορικά γεγονότα. Όταν άρχισα να δουλεύω στο μουσείο το 1992 και λίγα χρόνια αργότερα συμμετείχα στις αρχαιολογικές έρευνες της εκκλησίας. Το 1995 είχα την μεγάλη ευκαιρία να ανακαλύψω ιερά λείψανα του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Συμεών του Σάμοκοβ – μεγάλη προσωπικότητα στο πάνθεον των νέων βουλγάρων αγίων. Απαγχονίστηκε από τους Τούρκους το 1737 στο ίδιο το μέρος, όπου κρεμάστηκε αργότερα και ο Απόστολος της Ελευθερίας Βασίλ Λέβσκι. Οι έρευνες μας βοήθησαν να διευκρινίσουμε, ότι ο ναός αναγέρθηκε στα ερείπια πρώιμης χριστιανικής εκκλησίας από τον 6^ο αιώνα. Στη νεκρόπολη, που ήταν κοντά στην εκκλησία, ανακαλύψαμε πολύτιμα ευρήματα. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου, αλλά ο κόσμος την ξέρει σαν την Μπέλιόβα εκκλησία, από το όνομα του μπογιάρου Μπέλιο, για τον οποίο θεωρείται πώς την έχτισε.»

Στην ιστοσελίδα του μουσείου γράφει, ότι η εκκλησία Μπέλιοβα είναι η παλιότερος και σημαντικότερος χώρος από την εποχή του Μεσαίωνα στο Σάμοκοβ. Τι μέρος από το πρωτότυπο κτίριο διατηρήθηκε ανά τους αιώνες;

«Κατά τις έρευνες το 2009 ανακαλύφθηκαν συμπληρωματικοί χώροι στη δυτική πρόσοψη, που χρονολογούνται από τον 6^ο αιώνα. Η εκκλησία και ο ναός αναγέρθηκαν πάνω στον κεντρικό ναό της πρώιμης χριστιανικής εκκλησίας. Η επόμενη εκκλησία χτίστηκε περίπου τον 12^ο αιώνα. Στα χαντάκια κοντά στη σημερινή εκκλησία βρέθηκαν τάφοι από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Μετά την εισβολή των Τούρκων τον 14^ο αιώνα ίσως ο ναός κάηκε και ξαναχτίσθηκε τον 16^ο αιώνα. Οι πρώτες τοιχογραφίες, που ανακαλύφθηκαν μερικώς, χρονολογούνται ακριβώς από τα τέλη του 16^ου και τις αρχές του 17^ου αιώνα. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Είναι μοναδικές, επειδή σ’ αυτές απεικονίζονται οι Επτά Οικουμενικές Σύνοδοι, ο Χριστός Παντοκράτωρ, η Αγία Τριάδα. Είναι υπέροχες τοιχογραφίες. Όλες οι έρευνες δείχνουν, ότι οι πρώιμες τοιχογραφίες στην περιοχή του Σάμοκοβ φέρουν πολλά κοινά στοιχεία. Είναι δηλαδή έργο αγιογράφων της ίδιας σχολής, πιθανώς του Αγίου Όρους.»

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα

Φωτογραφίες: svetimesta.com