Το Ιστορικό Μουσείο του Βέλινγκραντ, στην περιοχή του Πάζαρτζικ (Ν.Βουλγαρία), έχει την μεγαλύτερη συλλογή βαμμένων αυγών στην χώρα μας. Μεγάλη συμβολή στην διατήρηση αυτής της παράδοσης έχει η Μαρία Μάλτσεβα η οποία έσωσε από την λήθη μοντέλα ηλικίας περίπου 70 ετών.

Η Μαρία Μάλτσεβα ήταν ζωγράφος. Γεννήθηκε το 1899 στο χωριό Λάτζενε, που σήμερα είναι γειτονιά του Βέλινγκραντ. Τελείωσε την Σχολή Καλών Τεχνών της Σόφιας και μαζί με άλλους διανοούμενους και καλλιτέχνες συμμετείχε στην ίδρυση του Συλλόγου Νέων Ζωγράφων ο οποίος αργότερα μετονομάστηκε σε Ένωση Ζωγράφων Βουλγαρίας. Η Μαρία Μάλτσεβα απεβίωσε το 1986 στην Σόφια αφήνοντας μια πλούσια κληρονομιά από ζωγραφιές βαμμένων πασχαλινών αυγών, γαμήλιων μαντηλιών και καλτσών.

«Ανακάλυψα την συλλογή της Μαρία Μάλτσεβα πριν 30 χρόνια, λέει ο Γενικός Επιμελητής του Μουσείου, Γκεόργκι Κούμανοφ. Η ζωγράφος άρχισε να γυρίζει τα χωριά στην περιοχή στα μέσα του 20ού αιώνα, να κάνει παρέα με τις ηλικιωμένες γυναίκες και να ανακαλύπτει μοντέλα βαμμένων πασχαλινών αυγών. Πριν από αυτήν το ίδιο έκανε στις αρχές του 20ού αιώνα και ο εθνολόγος, Ντιμίταρ Μαρίνοφ, αλλά η Μάλτσεβα έχει αποθανατίσει με μεγάλη ακρίβεια μοντέλα από την Κάμενιτσα, το Λάτζενε και το Ρακίτοβο».

Το Ιστορικό Μουσείο του Βέλινγκραντ εκθέτει 58 πίνακες με 107 ζωγραφιές βαμμένων αυγών της Μαρία Μάλτσεβα. Στις ζωγραφιές αυτές βρίσκουμε πάνω από 200 μοντέλα, ζωγραφισμένα κομψά, από όλες τις πλευρές. Το χαρακτηριστικό βαμμένο αυγό του Βέλινγκραντ είναι κόκκινο με άσπρα στολίδια, ζωγραφισμένο από την μια ως την άλλη άκρη με ειδική πένα και κερί.

• Τα ζωγραφιστά αυγά για το Πάσχα είναι η γραφική κληρονομιά του Βέλινγκραντ

«Τα αυγά της περιοχής στολίζονται με σταυρό γύρω από τον οποίο έχει φυτικά στοιχεία και ροζέτες, λέει ο Κούμανοφ. Στις ζωγραφιές της Μάλτσεβα μπορούμε να βρούμε επίσης μορφές ζώων όπως η πεταλούδα και το περιστέρι».

Το Μουσείο έχει άλλη μια ενδιαφέρουσα συλλογή δωρεά της Μάλτσεβα. Πρόκειται για 65 μοντέλα γαμήλιων μαντηλιών και 25 μοντέλα πολύχρωμων καλτσών.

«Τα μοντέλα των αυγών είναι πιο πρόσφατα, γύρω από το 1950 αλλά τα μοντέλα των μαντηλιών είναι πολύ πιο παλιά, λέει ο επιμελητής. Έχουμε δείγματα από το 1830 και το 1850. Οι γυναίκες τότε χρησιμοποιούσαν μάλλινες ή μεταξωτές κλωστές με χρυσά νήματα».

Το βάψιμο των πασχαλινών αυγών στην βουλγάρικη παράδοση είναι τέχνη που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Οι Βουλγάρες πάντα διατηρούν παλιά μοντέλα αλλά ζωγραφίζουν τα αυγά με την ψυχή τους και με πλούσια φαντασία.

Φωτογραφίες: Ιστορικό Μουσείο Βέλινγκραντ

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα