Την δεκαετία του 1920 ο συνθέτης Γκεόργκι Ζλάτεβ-Τσέρκιν(1905-1977) ήταν πολύ νέος αλλά ήδη οι μουσικοί κριτικοί στην Βιέννη τον αποκαλούσαν «ο Βούλγαρος Σούμπερτ». Ο Τσέρκιν είναι γνωστός με έργα μουσικής δωματίου όπως το «Τρίο Πιάνων», το «Παστοράλ» για φλάουτο και πιάνο και την μοναδική του «Σεβντάνα», για βιολί και πιάνο, που αγγίζει βαθιά κάθε καρδιά. Ταυτόχρονα έχει συνθέσει καντάτες, οπερέτες, χορωδιακά κομμάτια και περίπου 50 σόλο τραγούδια σε στίχους μεγάλων βούλγαρων ποιητών, όπως ο Ντίμτσο Ντεμπελιάνοβ, ο Γκέο Μίλεβ, ο Χρίστο Σμίρνενσκι, η Ελισαβέτα Μπαγκριάνα και η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα.

Ο Τσέρκιν ήταν μουσικός με κύρος και κατείχε στην ζωή του σημαντικά αξιώματα. Ήταν επίσης εξαιρετικός καθηγητής τραγουδιού και μαθητές του ήταν η Αλεξαντρίνα Μίλτσεβα και η Άννα Τόμοβα-Σίντοβα. Μεταξύ των μαθητών του ήταν και η υπέροχη Λιούμπα Βέλιτς μια από τις πρώτες βουλγάρες τραγουδίστριες όπερας που κατέκτησαν τις παγκόσμιες σκηνές.

Η Βέλιτς έμεινε στην ιστορία με την εκτέλεσή της στον ρόλο της «Σαλώμης» από την ομώνυμη όπερα του Ρίχαρντ Στράους. Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξαν φήμες ότι η τραγουδίστρια σκοτώθηκε σε βομβαρδισμό στην Βιέννη. Τότε ο Τσέρκιν συντετριμμένος συνέθεσε την πιο δημοφιλή του φωνητική μινιατούρα – την «Σινεόκατα» που σημαίνει η γαλανομάτα βάση ενός συνγκινητικού ποιήματος της Ελισαβέτα Μπαγκριάνα.

Η είδηση για τον θάνατο της κοκκινομάλλας και γαλανομάτας, Λιούμπα Βέλιτς αποδείχτηκε ευτυχώς ψεύτικη αλλά το έργο του Τσέρκιν «Σινεόκατα» είναι μέρος των βουλγάρικων κλασικών κομματιών. Το άσμα έχουν ερμηνεύσει η Γιούλια Βίνερ-Τσενίσεβα, η Μπλαγκοβέστα Καρνομπάτσκα, η Κρασιμίρα Στογιάνοβα, η Νάντια Κράστεβα και η Αλεξαντρίνα Πεντατσάνσκα.

Ακούμε την εκτέλεση, από το 1967, της Γιούλια Βίνερ (1929-2010) με την Συμφωνική Ορχήστρα της ΒΕΡ, υπό την διεύθυνση του Βασίλ Στέφανοβ.

Το έργο «Γαλανομάτα» έπαιξε σημαντικό ρόλο και στην καριέρα της μεγάλης βουλγάρας τραγουδίστριας της Όπερας, Γκένα Ντιμιτρόβα(1941-2005). 

Η Ντιμιτρόβα έχει ερμηνεύσει πολύ λίγα βουλγάρικα κομμάτια μεταξύ των οποίων είναι τραγούδι από τον συνθέτη Αλεξάνταρ Τάνεβ και άρια από την όπερα "Χαν Κρουμ" του Αλεξάνταρ Γιόσιφοβ. Η «Γαλανομάτα» συνδέεται με τον πρώτο της θρίαμβο που ήταν το πρώτο βραβείο και το χρυσό μετάλλιο στον 4^ο Διαγωνισμό για Νέους Τραγουδιστές Όπερας στην Σόφια το 1970.

Η ηχογράφηση από τις ερμηνείες της Γκένα Ντιμιτρόβα από τον πρώτο και τον δεύτερο γύρο αυτού του διαγωνισμού φυλάσσονται στο αρχείο της ΒΕΡ. Ο διαγωνισμός επέτρεπε την παρουσία κοινού. Στο ρεπερτόριο της Γκένα  συμπεριλαμβάνονταν αποσπάσματα από όπερες και μινιατούρες δωματίου με πιάνο. Τότε η υπέροχη Γκένα τραγούδησε άριες από την «Δύναμη της μοίρας» του Βέρντι και από τον «Δον Ζουάν» του Μότσαρτ. Τραγούδια του Στράους και του Ραχμάνινοβ αλλά και την «Γαλανομάτα» του Τσέρκιν. 

Το 1972 η Γκένα Ντιμιτρόβα κέρδισε το πρώτο βραβελίο στον Διαγωνισμό Τραγουδιού Όπερας στο Τρεβίζο της Ιταλίας και ακολούθησε ειδίκευση στην Σκάλα του Mιλάνο και παγκόσμια καριέρα.

Ακούστε την εκτέλεση της «Γαλανομάτας» από την Γκένα Ντιμιτρόβα στην σημερινή μας εκπομπή. Στο πιάνο ο Ατανάς Ατανάσοβ.

Κείμενο: Τσβετάνα Τόντσεβα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα