Για κάποια από τα πιο αγαπημένα τραγούδια της βουλγάρικης έντεχνης μουσικής, όπως το «Παλιό πατρικό σπίτι» που τραγούδησε ο αείμνηστος Εμίλ Ντιμιτρόβ και η «Γαλήνη» του Βασίλ Νάιντενοβ, «Ξέρω ότι η ημέρα θα είναι ωραία», της Σύλβια Κατσάροβα και οι «Νύχτες με άρωμα πασχαλιάς» του γκρουπ Τόνικα ΣιΒι, την μουσική έχει συνθέσει ο μεγάλος βούλγαρος συνθέτης, μαέστρος και παιδαγωγός Αλεξάνταρ Γιόσιφοβ, ο οποίος συμμετείχε στην ίδρυση του διάσημου Διαθνούς Φεστιβάλ «Ο χρυσός Ορφέας».

Στις 12 Αυγούστου κλείνουν 85 χρόνια από την γέννηση του Αλεξάνταρ Γιόσιφοβ, που έχει σπουδαία συμβολή για την ανάπτυξη της βουλγάρικης μουσικής τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21^ου αιώνα. Εις μνήμην του θυμίζουμε το πρότυπο του βουλγάρικου μουσικού πολιτισμού, «Μπογιάνσκιατ Μάιστορ», για το οποίο ο Γιόσιφοβ συνέθεσε την μουσική σε στίχους του Μπογκομίλ Γκούντεβ και με ενορχηστρώσεις του Ιβάν Πέεβ. Το τραγούδησε η απαράμιλλη Λίλη Ιβανόβα που είναι 86 ετών αλλά ακόμα δίνει συναυλίες εδώ και πάνω από 60 χρόνια.

• Χρόνια πολλά Λίλη Ιβανόβα!

«Τα τραγούδια για τα οποία συνέθεσα την μουσική τα νιώθω σαν παιδιά μου, είχε πει ο Γιόσιφοβ στην τελευταία του συνέντευξη». Η Λίλη Ιβανόβα περιέγραφε πάντα τον συνθέτη ως έναν από τους μεγαλύτερους αριστοκράτες της βουλγάρικης μουσικής. Το τραγούδι «Ο μάστορας της Μπογιάνα» έγινε χιτ όχι μόνο της Λίλη Ιβανόβα αλλά και της βουλγάρικης μουσικής στο σύνολό της.

«Ο πατέρας μου συνέθεσε την μουσική για τον «Μάστορα της Μπογιάνα» το 1968, λέιε για το Ράδιο Βουλγαρία η κόρη του συνθέτη, Μποριάνα Γιόσιφοβα. Το αστέρι της Λίλη Ιβανόβα ανέτειλε στην βουλγάρικη μουσική σκηνή στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Εκείνη δόμησε το ρεπερτόριό της με έργα βούλγαρων συνθετών μεταξύ των οποίων ήταν και ο πατέρας μου. Το πρώτο κοινό τους τραγούδι ήταν το «Ρέκβιεμ» σε στίχους του Γιορντάν Μίλεβ. Από τότε ο πατέρας μου άρχισε να γράφει τραγούδια ειδικά για την Λίλη. Το 1970 η Λίλι Ιβανόβα κέρδισε το πρώτο βραβείο και χρυσό δίσκο σε έγκυρο ετήσιο διαγωνισμό στην Αθήνα με το τραγούδι «Αστέρι», σε μουσική του πατέρα μου και στίχους του Κράστιο Στανίσεβ. Έπειτα σε Φεστιβάλ στο Ρίο ντε Τζανέιρο κέρδισε χάλκινο μετάλλιο με το «Ρέκβιεμ». Ο πατέρας μου συνέχισε να συνθέτει τραγούδια για την Λίλη και πολλά από αυτά ήταν εμπνευσμένα από την ποίηση του Πάβελ Μάτεβ. Μεταξύ αυτών είναι η «Παράκληση» το «Έλα» και τα «Μονοπάτια». Η Λίλη και ο πατέρας μου πάντα είχαν πολύ υψηλά κριτήρια και για τον ρυθμό και για τον ήχο, και για το περιεχόμενο και για το μήνυμα κάθε τραγουδιού. Ο πατέρας μου εκτιμούσε τους βούλγαρυς ποιητές και ήταν φίλος με πολλούς από αυτούς. Έτσι γενήθηκε και η φιλία του με τον ποιητή Μπογκομίλ Γκούντεβ, του οποίου οι στίχοι τον ενέπνευσαν να συνθέσει την μουσική για τον «Μάστορα της Μπογιάνα», τραγούδι που είναι εμπνευσμένο από τις τοιχογραφίες στην μεσαιωνική εκκλησία της γειτονιάς της Σόφιας, Μπογιάνα, όπου απεικονίζονται ο πρίγκιπας Καλογιάν και η πριγκίπισσα Ντεσισλάβα».

Στο αρχείο της ΒΕΤ φυλάσσονται πολύτιμα κάδρα από γυρίσματα ης ηχογράφησης του «Μάστορα της Μπογιάνα» στο Πρώτο Στούντιο της ΒΕΡ, το 1970, με την συμμετοχή της ορχήστρας «Μπαλκάντον», υπό την διεύθυνση του Ντιμίταρ Γκάνεβ. Το βίντεο ξεκινά με το τραγούδι "Αστέρι". 

«Σ’ αυτό το ντικιμαντέρ βλέπουμε τον πατέρα μου, την Λίλη και τον σύζυγό της Ιβάν Πέεβ στο πιάνο, λέει η κόρη του συνθέτη. Οι τρεις τους ξεκαθαρίζουν κάποιες λεπτομέρειες και έπειτα ξεκινά η ηχογράφηση. Η Λίλη τραγουδά από την αρχή ως το τέλος χωρίς διακοπή με κρυστάλλινη φωνή. Στα αρχειακά κάδρα ακούγεται και το αυτθεντικό κείμενο με το οποίο τελείωνε το τραγούδι και δη το «Άβε Μαρία», αλλά αυτό το κομμάτι λογοκρίθηκε λόγω του θρησκευτικού του περιεχομένου».  

• Τα διάφορα πρόσωπα του βουλγαρικού ποπ τραγουδιού στα τέλη της δεκαετίας του '60 και αρχές του '70 του 20ού αιώνα

Κείμενο: Τσβετάνα Τόντσεβα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα