Πριν από έναν μήνα περίπου στη Βουλγαρία ξέσπασε τραπεζική κρίση - μια τράπεζα, Εταιρική Εμπορική Τράπεζα, γνωστή με τις διασυνδέσεις της με πολιτικούς και ΜΜΕ, κλείστηκε προσωρινά και πέρασε υπό την επιτήρηση της Κεντρικής Τράπεζας Βουλγαρίας, που διέταξε πλήρη έλεγχο των συναλλαγών της τράπεζας.
Η Εταιρική Τράπεζα είναι η τέταρτη μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα στη χώρα και είναι ιδιοκτησία βουλγαρικών εταιρειών με πλειοψηφικό μέτοχο βουλγαρικό φυσικό πρόσωπο. Η τράπεζα δε θα προκαλούσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ευρύ κοινό, εάν από μερικά χρόνια γι’ αυτήν δεν κυκλοφορούσαν στον δημόσιο χώρο διάφορες πληροφορίες για τις εξαιρετικές επιδιώξεις, τα ευρεία συμφέροντα, την τεράστια οικονομική, και τελευταία πολιτική επιρροή της. Μ’ αυτή την αφορμή, οι Financial Times έγραψαν ότι η κατάρρευση της τράπεζας επέστησε την προσοχή στις μη υγιείς διασυνδέσεις μεταξύ των επιχειρηματικών κύκλων και των πολιτικών.
Μετά το κλείσιμο της Εταιρικής Τράπεζας και τον πανικό των καταθετών που επακολούθησε, υπό πίεση αποδείχθηκε η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα στη χώρα πάλι με Βουλγάρους μετόχους – Πρώτη Επενδυτική Τράπεζα. Πάλι η Κεντρική Τράπεζα Βουλγαρίας και το υπουργείο Οικονομικών σταθεροποίησαν την κατάσταση με την υπόσχεση για σχεδόν απεριόριστη χρηματοοικονομική υποστήριξη με τη συγκατάθεση των Βρυξελλών.
Στο κάτω κάτω δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι η τραπεζική κρίση αντιμετωπίστηκε χάρη στις αποφασιστικές και κατάλληλες ενέργειες των οικονομιών αρχών στη χώρα. Η βόμβα, που εκ νέου συγκλόνισε όλη την κοινωνία και τους χρηματοοικονομικούς κύκλους στη χώρα, εξεράγη όμως την περασμένη Παρασκευή, όταν η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε τα αποτελέσματα από τον έλεγχο της Εταιρικής Τράπεζας από τους ανεξάρτητων ελεγκτών, τα προβλήματα της οποίας στην ουσία έδωσαν την αρχή όλου του δράματος κατά τον τελευταίο μήνα. Οι αποκαλύψεις που κοινοποίησε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Ιβάν Ίσκροφ είναι συγκλονιστικές – από συνολικά 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ χορηγούμενα δάνεια, πάνω από 70% αποδείχθηκαν ύποπτα. Τα δάνεια αυτά χορηγήθηκαν σε συνδεδεμένες με τον ιδιοκτήτη της τράπεζας εταιρείες, ή ακόμη και σε δικές του εταιρείες, για τα οποία δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι θα εξοφληθούν.
Οι βουλγαρικές αρμόδιες Αρχές και αυτή τη φορά αποφάσισαν να δείξουν ευθύνη, αποφασιστικότητα και φροντίδα για τα συμφέροντα του πληθυσμού. Η Εταιρική Τράπεζα θα χρεοκοπηθεί, όλα τα περιουσιακά στοιχεία θα μεταβιβαστούν σε άλλη μικρή τράπεζα, ιδιοκτησία της Εταιρικής Τράπεζας, μέχρι πρόσφατα υποκατάστημα της γαλλικής Credit Agricole. Για να προστατευθούν τα συμφέροντα των πελατών, η μικρή τράπεζα θα κρατικοποιηθεί και θα υποστηριχθεί χρηματικά από το κράτος. Αυτό, σε γενικές γραμμές, είναι το σχέδιο εξυγίανσης που σχεδιάζει να εφαρμόσει η Κεντρική Τράπεζα, με την εφαρμογή του οποίου ελπίζει να λύσει τα προβλήματα της τραπεζικής κρίσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αναλυτές δεν παραλείπουν να τονίσουν δύο πολύ σημαντικές πτυχές της τραπεζικής κρίσης στη Βουλγαρία. Σχεδόν όλοι επισημαίνουν ότι σε σημαντικό βαθμό για την τωρινή κατάσταση φταίει η ίδια η Κεντρική Τράπεζα, η οποία παρά τα προβλήματα που υπάρχουν από πολλά χρόνια, δεν άσκησε αρκετά αυστηρό και έγκαιρο έλεγχο στις εμπορικές τράπεζες και άφησε κάποιες απ’ αυτές να παραβιάζουν τους κανόνες χωρίς να τους επιβάλλει κυρώσεις.
Αυτές οι κατηγορίες απέναντι στην Κεντρική Τράπεζα επιβεβαιώνονται και από το γεγονός ότι ο επικεφαλής του Τμήματος Τραπεζικής Εποτείας στην Κεντρική Τράπεζα αποδείχθηκε υπό ανάκριση μόνο μια μέρα πριν ξεσπάσει η κρίση. Η ίδια η Κεντρική Τράπεζα παραδέχθηκε τα ελαττώματα στην εποπτεία της, αλλά κατηγόρησε τον νόμο και ζήτησε από τη Βουλή επείγουσες τροποποιήσεις. Ο δεύτερος παράγοντας-κλειδί που αποτελεί μέρος της λύσης των προβλημάτων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, αφορά την κρατική βοήθεια για διέξοδο από τη δραματική κατάσταση. Οι Αρχές πρέπει να βρουν από κάπου πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Τα χρήματα αυτά μπορεί να έρθουν μόνο από ένα νέο δημόσιο χρέος, που όμως θα θέσει τέρμα στην περιοριστική οικονομική πολιτική, που τηρεί όλες τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις για ανώτατο όριο του ελλείμματος, και έτσι η χώρα θα απειληθεί με κυρώσεις από τις Βρυξέλλες.
Με τη σειρά του, ο κύριος κατηγορούμενος στην υπόθεση, ο Τσβετάν Βασίλεφ, ιδιοκτήτης της Εταιρικής Εμπορικής Τράπεζας, ο οποίος ήδη αναζητιέται από τις βουλγαρικές αρχές, από τη Βιέννη όπου διαμένει τώρα, διαβεβαιώνει ότι είναι αθώος και θα κάνει όλα τα δυνατά για την προστασία των συμφερόντων των πελατών της τράπεζας. Στο μεταξύ, συλλήφθηκαν τέσσερις ανώτατοι υπάλληλοι της τράπεζας, δύο εκ των οποίων αργότερα απελευθερώθηκαν.
Οι δονήσεις στο τραπεζικό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας έφτασαν τέτοιες διαστάσεις ώστε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρόσεν Πλέβνελιεφ αναγκάστηκε να συγκαλέσει έκτακτες διαβουλεύσεις με τις κοινοβουλευτικές πολιτικές δυνάμεις, με την εκτελεστική εξουσία και με τη διεύθυνση της Κεντρικής Τράπεζας. Σύμφωνα με το σχέδιο εξυγίανσης της Κεντρικής Τράπεζας, η κατάσταση πρέπει να ομαλοποιηθεί μέχρι την επόμενη Δευτέρα, όταν η νέα κρατική εμπορική τράπεζα αναμένεται να ανοίξει πύλες στη θέση της Εταιρικής Εμπορικής Τράπεζας.
Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα
