Një ekspozite interesante – “ Pejzazhe simbolike” (Për forcën mistike të natyrës) mund të shihet deri më 11 janar në galerinë Kombëtare Artistike në Sofje. Ajo i është kushtuar 125 vjetorit të lindjes së akademikut Nikollaj Rajnov – njeri prej eruditëve të mëdhenj në historinë e kulturës bullgare. Ai është letrar, që shkruan në gjinitë e ndryshme, interpretues i folklorit botëror, përkthyes, piktor i frymëzuar, kritik i letërsisë dhe artit. Ka mësuar në Shkollën e mesme  teologjike, ka bërë studime të filozofisë, ka mbaruar grafikë. “Nikollaj Rajnovi është një personalitet me interesa enciklopedike, i cili vështirë mund të krahasojmë me dikë tjetër, sidomos në sferën e arteve vizuale, ku ai shfaqet si historian dhe studiues. Këto interesa janë lidhur me thelbin shpirtëror të artit“ – tha në një intervistë për Radio Bullgarinë kritikja e artit Pllamena Dimitrova- Raçeva, përgjegjëse e ekspozitës. Para pak kohe, në arkivin e familjes Rajnovi, ajo u njoh me njërin prej dorëshkrimeve të tij. Bëhet fjalë për një fletore që fillon me shënime mbi historinë e arkitekturës të shekullit të XI. Pas tyre vijojnë faqe që mbajnë emrin “Forca mistike e bimëve mjekësore”. 

“Askush deri tani nuk e ka lidhur emrin e Nikollaj Rajnovi  me njohuritë për bimët mjekësore dhe mjekimin me to. Në fakt ky dorëshkrim është shumë interesant, sepse ofron  njohuri për përdorimin e lashtë mitik dhe për simbolikën e bimëve dhe të bimëve mjekësore. Përveç kësaj, dhe njohuri për përdorimin e tyre në mistere të ndryshme fetare në botën e lashtë. Dimë, se Nikollaj Rajnovi është marrë me astrologji, dimë për njohuritë e tij të thelluara në teozofinë.  Ai është njeri prej themeluesve të Shoqatës teozofike në vitin 1930. Në fakt, ky dorëshkrim ofron një qëndrim më të ndryshëm mbi bimët mjekësore, qëndrim i cili  tejkalon  përdorimin e tyre praktik, përgatitjen dhe forcën e tyre kuruese” – shënon Pllamena Dimitrova-Raçeva.

Sipas saj, fletorja orienton tek peizazhet me lulet fushore të piktorit. Në lidhje me përvjetorin e tij është botuar përmbledhja  “Nikollaj Rajnovi si ambasador i dritës” që përfshinë shumë reproduksione. Prej përmbledhjes bëhet e qartë, se ai ka pikturuar shumë bime mjekësore – që të ilustrojë p.sh. një manual për fitoterapinë. Ato ekzistojnë si reproduksione, por nuk dihet ku janë origjinalet e tyre. Peizazhet me lulet fushore janë pronë të galerive të ndryshme në Bullgari, si edhe të koleksionistëve privatë. Ndërsa të mbledhur në këtë ekspozitë, këto vepra, sipas fjalëve të saj, lidhen drejtpërsëdrejti dhe në mënyrë vizuale me dorëshkrimin e Nikollaj Rajnovit. Në plan të parë janë pikturuar bimët mjekësore, ndërsa në atë të dytë - natyra me barin, kodrat, retë.

“Në dorëshkrimin e tij Nikollaj Rajnovi bën një studim interesant dhe të thelluar, që për mua ishte shumë emocionues, sepse për herë të parë lexova për bashkësitë e bimëve – shënon Pllamena Dimitrova-Raçeva. Nikollaj Rajnovi flet për jetën e ndërgjegjshme të qelizave bimore, sepse ato dinë shumë mirë çfarë element u është i nevojshëm për ushqim që të zhvillohen dhe të bashkëjetojnë. Kjo është shumë kureshtare, sepse tabloja që fiton njeriu, duke lexuar tërë dorëshkrimin, është se gjithçka në këtë botë – nga ameba deri në organizmat e mëdha dhe Universin, ekziston në një rend harmonik. Dhe se ky rend harmonik mund të prishet me moskuptim dhe hap të gabuar, por  njeriu mund të depërtojë në këtë rend. Dhe shkrimtari jep shembuj të njerëzve që kanë përfituar nga këto dije dhe kanë ndjekur ligjet e natyrës, duke studiuar forcat e saj mistike.”

Në dorëshkrim mund të lexohet që  një bime që është nën shenjën konkrete të zodiakut ka përbërës të caktuar dhe çfarë është forca e saj mjekuese. Ose si lulet kanë depërtuar në gjuhën e stemave dhe cilat veti të tyre theksojnë.

Përgatiti në shqip: Sofia Popova

Fotografi: Veneta Pavllova