Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

1 maji – për historinë e festës ndërkombëtare të punës në botë dhe te ne

Foto: BGNES

1 maji shënohet si Ditë Ndërkombëtare e Punës në shumë vende. Historia e kësaj feste lidhet ngushtë me luftërat për punë të denjë dhe pushim. Veprimet e para të suksesshme për vendosjen e ditës tetorëshe të punës ishin në Australi. Më 21 prill të vitit 1856 punëtorët nga minierat e gurëve dhe ndërtuesit ndërprenë punën e tyre dhe organizuan një manifestim të protestës. Ai përfundoi me një demonstratë të madhe para godinës së Parlamentit. Protesta e punëtorëve në Australi gjeti një përkrahje të gjerë ndërkombëtare.

30 vjet më vonë – më 1 maji të vitit 1886, në SHBA u organizua një grevë e madhe për vendosjen e ditës tetorëshe të punës. Në të morën pjesë afro 350 mijë veta. Në mënyrë dramatike u zhvillua greva në Çikago. Më 3 maj policia hapi zjarr kundër grevistëve dhe vrau disa veta. Shumë të tjerë ishin të plagosur. Si shenjë proteste kundër dhunës, ditën tjetër, më 4 maj, u organizua një miting. Një anarkist, i pazbuluar edhe më sot, hodhi një bombë kundër policëve dhe vrau një prej tyre. Në turbullirën që pësoi kishte të vrarë nga të dyja anët, ndërsa të plagosurit ishin dhjetëra. U arrestuan liderët sindikalë dhe botimet e bashkimeve profesionale u ndërprenë. Tetë nga të arrestuarit u akuzuan në konspiracion dhe vrasje. Katër prej tyre ishin të varur në vitin 1887, njeri u vetvra, ndërsa tre të tjerët u shfajësuan në vitin 1893. Në një sërë vendesh evropiane u organizuan protesta dhe fonde për përkrahje të të dënuarve. Rezultatet reale nga trazirat në Çikago garantuan lirinë e fjalës, lirinë e shtypit, të drejtën e bashkimit të lirë, të drejtën e barazisë para sistemit gjyqësor dhe të drejtën e punëtorëve të organizohen dhe të luftojnë për përfitime sociale, siç për shembull është dita tetorëshe e punës. Në vitin 1889 në kongresin e vet në Paris Internacionalja Socialiste shpalli 1 majin Ditë Ndërkombëtare të Punës.

Nga viti 1890 e këtej 1 maji filloi të kremtohet në shumë vende të mbarë botës. Po atë vit në Bullgari, Shoqata Tipografike Bullgare zhvilloi një protestë nën parullën për ditë tetorëshe të punës. Manifestimet e para në masë u organizuan në vitin 1893 në qytetet më të mëdha – Sofje, Pllovdiv, Vidin. Në vitin 1939, 1 maji u shpall festë zyrtare. Në një artikull botuar në fund të viteve 30-të të shekullit XX në faqet e gazetës “Zora”, publicisti i njohur me pseudonimin Brëshljan shkroi: “Punëtorët bullgarë, të cilët sot do të shënojnë Ditën e Punës, janë me ndërgjegjen se mirëqenia e Bullgarisë është garancia më e madhe e përmirësimit të gjendjes së tyre materiale dhe e zhvillimit kulturor. Dhe në se në të gjitha vendet arrihet një nivel i lartë kulturor, kjo do të garantojë sigurinë botërore, për të cilën të gjithë ëndërrojnë. Kështu që Dita e Punës është një festë e kulturës kombëtare dhe mbarë njerëzore, është një festë e paqes kombëtare dhe ndërkombëtare.”




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

57 000 pensionistë të moshuar punojnë me kontratë në sektorin shtetëror

225 788 bullgarë me pension për shërbimin dhe moshën vazhdojnë të punojnë për të fituar të ardhura shtesë. Nëse u shtohen pensionistë me lloje të tjera pensionesh, numri i tyre i përgjithshëm tejkalon 350 000 persona, ose mbi 17.5 përqind të..

botuar më 25-08-04 12.28.MD
Foto: Shoqata e Ekipit Olimpik në Shkencat Natyrore

Nxënësit bullgarë fituan medalje ari dhe argjendi në Olimpiadën e Informatikës

Nxënësit bullgarë fituan dy medalje ari dhe dy argjendi në garën më prestigjioze globale të shkencave kompjuterike në botë. Në edicionin e 37-të të Olimpiadës, e cila u mbajt në Bolivi nga 27 korriku deri më 3 gusht, morën pjesë 330 konkurrentë nga 86..

botuar më 25-08-04 9.21.PD

Bullgarët e përdorin inteligjencën artificiale në mënyrë të moderuar

Shoqëria bullgare është në nivelin mesatar evropian për sa i përket konsumit të aplikacioneve të inteligjencës artificiale gjeneruese. Kjo tregohet nga të dhënat nga një anketë përfaqësuese kombëtare e kryer nga agjencia Alpha Research në..

botuar më 25-08-02 3.05.MD