Kisha Ortodokse Bullgare feston sot, më 27 dhjetor, kujtimin e Shën Stefanit, martiri i parë i krishterë. Në troparin i cili interpretohet për nder të Shën Stefanit, thuhet:

“Ti ke bërë vepra të mira, martir i mirë i Krishtit dhe i apostujve, dhe ke  qortuar ligësinë e torturuesve, i vrarë me gurë nga duart e të pabesit, ke pranuar kurorë nga dora e djathtë e Atij që Qëndron Lartë dhe iku duke i thirrur Zotit: O Zot, mos e respekto këtë mëkat të tyre”.

Siç është shënuar në jetëshkrimin e Shenjtorit, Stefani ishte i zellshëm në shërbim, një model mirësie dhe durimi.  Ai ishte ndër shtatë dhjakët e parë të shuguruar nga apostujt e parë. Në ngjashmëri të Krishtit dhe të nxënësve të tij, Shën Stefani ka mundur të bëjë çudira duke i vënë duart e tij mbi të sëmurët dhe ata janë shëruar. Ai ishte ndër ndjekësit më të zellshëm të doktrinës dhe me fjalët dhe veprat e tij konvertoi gjithnjë e më shumë njerëz në krishterim.

Udhëheqësit hebrenj vendosën ta parandalojnë këtë. Ata bënë shpifje për Stefanin, e vendosën turmën e njerëzve kundër tij dhe e thirrën në gjyq. Në mbrojtje të fesë ai hyri në një polemikë me të parët, duke i akuzuar për vrasjen e Shpëtimtarit. Të inatosur nga fjalët e tij, ata e nxorën jashtë qytetit, ku e vranë me gurë. Gjatë gjithë kohës arkidhjaku  lutej që Krishti të merrte shpirtin e tij. Kjo ka rastisur gjatë vitit 37 nga kalendari i ri. Mes më të ashpërve në turmë ka qenë një djalë me emrin Savel, i cili më vonë pranoi krishterimin  dhe u bë një predikues i zellshëm - Apostull Pali.

Sipas legjendës Nëna e Zotit dhe Gjon Teologu u lutën për Stefanin, duke parë nga larg martirizimin e tij. Duke vdekur, shenjtori i është drejtuar Zotit t’i falë armiqtë e tij.

Në gjuhën greke Stefan do të thotë “kurorë”. Ekziston mendimi se emri i shenjtorit është një përkthim i emrit Kelil (kelila - kurorë) nga aramenishtja. Sipas legjendës, gjatë zbulimit të relikteve të shenjtorit, në varr është gjendur një pllakë, në të cilën është shkruar emri  Kelil, gjë e cila i detyron shumicën e studiuesve të mendojnë se ky është emri i lindjes së shenjtorit.

Shën Stefani është patron i kishave të shumta bullgare, mes të cilave është dhe Kisha e Hekurt “Shën Stefani” në Stamboll.

Në traditën popullore në ditën e Shën Stefanit nuk ka rituale speciale, të paktën në punimet e etnografëve të parë bullgarë, të cilët dhe sot shërbejnë si një pikënisje në studimet mbi sistemin tonë festiv. Pavarësisht nga kjo, dita e Shën Stefanit pritetme një tavolinë festive, të detyrueshme për ata të cilët festojnë ditën emrit.

U urojmë të gjithëve një festë të ndritshme dhe të bekuar!

Përpiloi: Allbena Bezovska

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva