Nëse pyetni një fëmijë se ku ka lindur Plaku i Krishtlindjes, me siguri do të dëgjoni përgjigjen: “Në Lapland” (ose: “Në Polin e Veriut!”). Në fakt, edhe disa të rritur nuk e dinë se imazhi i plakut të mirë lindi shekuj më parë dhe lidhet me Shën Nikolla Mrekullibërësin, i quajtur kështu për shkak të mrekullive të shumta që kreu jo vetëm gjatë jetës së tij, por edhe pasi u largua nga kjo botë.

• Shenjtori me krahët e florinjtë – Dita e Shën Nikollas në kalendarin popullor 

E nderojmë kujtimin e Shën Nikollas më 6 dhjetor, si dhe më 9 maj, kur lipsanet e tij u transferuan nga qyteti Mir i Azisë së Vogël në qytetin e Barit të Italisë. Në Ortodoksi, atij i kushtohet edhe çdo të enjte.

• Përralla popullore për Shën Nikollën 

“Rregull i besimit dhe model i butësisë, mësues i mirësisë...” është emri i shenjtorit në troparin e interpretuar për nder të tij.

• Një ditë e shënuar, Dita e Shën Nikollas 

Në përrallat folklorike, ky moment i jetës pasurohet me simbole dhe personazhe karakteristike për përfytyrimet popullore. Sipas tyre, gjatë stuhisë, dyshemeja prej druri e anijes u dëmtua dhe uji filloi të hyjë nga çarja. Shën Nikolla mori një peshk nga deti dhe mbylli vrimën me të. Kështu ai shpëtoi jetën e të gjithëve. Kjo histori shpjegon pse peshku duhet të përgatitet në festën e tij. Në traditën bullgare, ky është domosdoshmërish një krap i mbushur.

• Simbolika e peshkut në kulturën tradicionale dhe në folklorin e bullgarit 

Ka shumë këngë dhe legjenda popullore që zbulojnë imazhin e shenjtorit me krahë të artë që ndihmon njerëzit në vështirësi. Ai ka një vend nderi ndër shenjtorët e tjerë. Në kolendrat ka një subjekt, në të cilin Shën Nikolla ulet në një fron të artë dhe shenjtorët e tjerë qëndrojnë pranë. Pema e mrekullueshme rritet, një simbol i pemës së jetës. Degët e saj janë në qiellin e kaltër, dhe rrënjët e saj janë në Danubin e bardhë, nën pemë - një tryezë e ndershme. Në tryezë ka një vedër me verë të kuqe, në verë - një gotë argjendi.

Thënë shkurtimisht kjo ndodhi në fillim të shekullit të XVII kur emigrantët holandezë në Amerikën Veriore themeluan koloninë Nju Amsterdam (sot Nju Jork). Ndër zakonet që sollën nga vendlindja ishte edhe shkëmbimi i dhuratave në ditën e shenjtorit. Në gjuhën e tyre quhet Sinter Klaas, në anglisht është Shën Nikolla, i cili më vonë u bë Santa Claus - bujar dhe i mirë, siç dëshmon jetëshkrimi i Mrekullibërësit.

• Kisha “Shën Nikolla” në fshatin Marica – një vend i shenjtë për çdo një bullgar 

Populli ynë nderon Shën Nikollën Çudibërësin si shenjtori mbrojtës i peshkatarëve dhe marinarëve, por edhe i tregtarëve, mullixhinjve dhe gjuetarëve. Në këtë ditë festojnë të gjithë ata që mbajnë emrin Nikolla, Nikollaj, Nikollina, si dhe peshkatarët, oficerët e marinës, bankierët dhe tregtarët.

Gëzuar festën!

Përpilues: Allbena Bezovska

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova

Foto: BGNES