ПРОГРАМИ
en de ru fr es sr gr al tr ro
Programi i ditës
Ndaje
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Shembuj të kulturës muzikore bullgare: Filip Kutev – "Todora është shtrirë"

Autor:
Foto: philipkoutev.com
Muzikanti i madh bullgar Filip Kutev (1903 – 1982) është krijues i shquar dhe i veçantë, përfaqësues i të ashtuquajturës "brezi i dytë" i kompozitorëve bullgarë. Në vitin 1951, së bashku me bashkëshorten e tij Maria Kuteva (filologe dhe folkloriste), ai themelon Ansamblin Shtetëror për këngë dhe valle popullore, i cili vë fillimin e lëvizjes "Koret dhe ansamblet popullore" tek ne. 



Deri në vdekjen e tij, Filip Kutev është drejtori kryesor artistik i Ansamblit. Ai e afirmon nivelin e tij të lartë profesional dhe popullaritetin botëror. Përsëri ai bën përpunimet e para të këngëve popullore origjinale njëzëshe për kor shumëzërësh, duke ruajtur melodinë autentike. Krijimtaria e tij autoriale mbi bazën popullore kthehet në klasikë dhe shembull për krijuesit e tjerë bullgarë në zhanrin e përpunimit folklorik. Dhjetëra kryevepra të tij autoriale sot konsiderohen folklor origjinal dhe janë emblemë muzikore e Bullgarisë për botën. Por një nga këngët sikur është e papërballueshme në popullaritet.



Historia e "Todora është shtrirë"  është e njohur, por më së miri e tregon bashkëshortja dhe bashkëpunëtorja e krijuesit të madh bullgar, nëna shpirtërore e Ansamblit "Filip Kutev" – Maria Kuteva: "Ndihmëset e Filip Kutevit në punën e tij me korin ishin dy motrat Pavlina dhe Parashkeva Popovi nga fshati Kalugerovo, Pazarxhik. Të dyja të edukuara, modeste dhe punëtore – ato me ndërgjegje të jashtëzakonshme përpunonin pjesët e veçanta, aq më shumë që në fillim gjithçka mësohej vetëm me dëgjim... Pas disa vitesh Pavlina Popova (Bedrova) u bë edhe me detyrë "dirigjente e korit", ndërsa Parashkeva – ndihmëse e saj…"



"Ishte në vitin 1953. Në pranverë kishim shkuar për herë të parë jashtë shtetit. Ansambli mori pjesë në festimet muzikore "Pranvera e Pragës", Çekosllovaki. Suksesi ishte i jashtëzakonshëm. /…/ Dhe shumë pak pas kthimit tonë morëm pjesë në Festivalin e katërt botëror rinor në Bukuresht... Ktheheshim, udhëtonim me autobusë. Dhe buzë Danubit ndaluam për pushim. Ishte mbrëmje, njerëzit u ulën në grupe drejt e në tokë. Edhe këngëtaret bënë rrethin e tyre dhe filluan të këndojnë ashtu, thjesht për kënaqësi personale. Atëherë Pasha (Parashkeva) Popova këndoi një këngë të saj gjoja të thjeshtë – "Todora është shtrirë". E mori Pavlina, e morën të gjitha. Ose shpirtrat e çliruar nga tensioni të vajzave, ose gjendja e gëzueshme e të gjithëve, ose mbrëmja e freskët dhe e këndshme buzë Danubit me dritat e fundit të diellit që perëndonte, ose gëzimi që po ktheheshim në shtëpi – sigurisht gjithçka së bashku bëri ndikimin e jashtëzakonshëm.
 
Këtë këngë prej 2 + 2 taktësh, me kuplet, edhe herë tjetër e kishim dëgjuar. Por tani na magjepsi... Pushimi i vogël pas kthimit tonë ishte tërësisht i përkushtuar tek "Todora është shtrirë". Filipi e përpunoi për kor antifonal – melodinë e harmonizuar dhe kuartetin vokal. Kuartetin e shkroi tërësisht Filipi – ashtu siç ndjeu një vazhdim natyral të melodisë ndryshe të thjeshtë. Kur në vjeshtën e vitit 1953 përsëri filluam punën, kënga ishte gati në pamjen e saj përfundimtare... Të gjithë aq u dashuruan me këtë këngë, saqë jo vetëm atëherë, por edhe deri më sot ëndrra e shumë këngëtareve është të përfshihen në kuartet…".

The Banshees of Inisherin 
"Todora është shtrirë" – një nga himnet jozyrtarë bullgarë, sot është simbol i Ansamblit Kombëtar Folklorik "Filip Kutev". Për një vit të tërë kënga ka qenë emblemë e njërit prej emisioneve më të njohura radiofonike në Japoni me dëshirë të dëgjuesve. Gjashtë dekada pas krijimit të saj ajo tingëllon në fillim të filmit kinematografik të suksesshëm “The Banshees of Inisherin”, që mori në vitin 2023 tetë nominime për Oskar, katër çmime BAFTA dhe dy – Globe të Artë. Ja interpretimi i mrekullueshëm i këngëtareve të Ansamblit "Filip Kutev" me solistet Verka Siderova, Janka Taneva, Roza Cvetkova dhe Sidera Nikollova.


Përgatiti në shqip dhe publikoi: Sindi Nikollofski

Foto: philipkoutev.com, clubabagar.com, Facebook /The Banshees Of Inisherin

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!
Radio Bullgaria MUZIKË    Ansambli Shtetëror bashkëpunëtor drejtori artistik Filip Kutev këngëtar kuarteti vokal melodi e harmonizuar Parashkeva Popovi Pavlina Popova përpunimi folklorik "Todora është shtrirë"

Më shumë nga rubrika

Prima e operës Sonja Jonçeva do të ndajë skenën me José Carreras dhe Plácido Domingo në zemër të Sofjes sonte

Tre yje me famë botërore - tenori José Carreras, Sonja Jonçeva dhe Plácido Domingo - do të ngjiten në skenë përpara Katedrales “Shën Aleksandër Nevski” për koncertin e dytë të "Gala në Sofje". Pjesa e parë e "Gala në Sofje" e ngriti publikun..

botuar më 25-08-29 4.39.MD

Knezha fton banorët dhe vizitorët në “Jazz në park 2025”

Më 29 gusht, adhuruesit e muzikës pop bullgare do të kenë mundësinë të ndjekin një koncert të mëngjesit nga Krisko  në parkun "Ahtirka" në Knezha. Në orët e mbrëmjes, parku do të mbushet me tinguj xhaz në kuadrin e edicionit të tretë të..

botuar më 25-08-29 7.45.PD
Grupi “Jupiter 7”

“Jupiter 7”, sipas të cilëve nuk ka kuptim të jemi tepër seriozë

Gjatë katër viteve të ekzistencës së tyre, muzikantët e rinj të grupit “Jupiter 7” u përsosën dhe u formuan si artistë. Edhe muzika e tyre pasqyron këtë zhvillim. Ata nuk janë më nxënës, por kënga e tyre më e re “Nuk ka kuptim” në fakt përfaqëson një..

botuar më 25-08-28 2.20.MD

MOTI
Zgjidhni qytetin: Sofja
Mot i kthjellët
min: 13 | maks: 33
Mot i kthjellët
min: 17 | maks: 27
Mot i kthjellët
min: 18 | maks: 30
Mot i kthjellët
min: 9 | maks: 34
Mot i kthjellët
min: 15 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 14 | maks: 34
Mot i kthjellët
min: 12 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 8 | maks: 31
Mot i kthjellët
min: 13 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 10 | maks: 33
Mot i kthjellët
min: 13 | maks: 33
Mot i kthjellët
min: 13 | maks: 34
Mot i kthjellët
min: 12 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 11 | maks: 30
Mot i kthjellët
min: 15 | maks: 33
Mot i kthjellët
min: 11 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 14 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 16 | maks: 35
Mot i kthjellët
min: 13 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 15 | maks: 31
Mot i kthjellët
min: 9 | maks: 29
Mot i kthjellët
min: 13 | maks: 31
Mot i kthjellët
min: 12 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 12 | maks: 31
Mot i kthjellët
min: 12 | maks: 33
Mot i kthjellët
min: 11 | maks: 32
Mot i kthjellët
min: 12 | maks: 33
BULLGARIA NË FOTOGRAFI
Cili artist bullgar me famë botërore ka pikturuar kartat QSL për Radio Bullgarinë?
Jasen Gjuzelev
Teodor Ushev
Hristo Javashev - Kristo
Ilija Pejkov
Lika Janko

MË TË VIZITUARAT

“Jupiter 7”, sipas të cilëve nuk ka kuptim të jemi tepër seriozë

Gjatë katër viteve të ekzistencës së tyre, muzikantët e rinj të grupit “Jupiter 7” u përsosën dhe u formuan si artistë. Edhe muzika e tyre pasqyron këtë..

botuar më 25-08-28 2.20.MD

Yje të operës botërore në kryeqytetin bullgar

Më 28 dhe 29 gusht, sheshi "Shën Aleksandër Nevski" do të bëhet përsëri një sallë koncertesh në ajër të hapur. Ylli bullgar i operës Sonja Jonçeva..

botuar më 25-08-28 6.50.PD

Bansko Opera Fest 2025 mbledh dashamirët e muzikës nën qiellin me yje

Nga data 28 deri më 30 gusht, në sheshin qendror “Nikolla Vapcarov” të qytetit malor turistik Bansko, do të mbahet edicioni i 16-të i Festivalit Bansko..

botuar më 25-08-28 7.45.PD

albanian@bnr.bg

+359 2 9336 650

Общи условия за използване на сайта | Политика за поверителност | Политика за "бисквитки"