Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Amerikani Ethan Schaber, për të cilin Bullgaria është "vendi i tij"

19
Ethan Schaber
Foto: Bulgaria Wants You

Ai është Ethan Schaber – një njeri i ri, i arsimuar, i gëzuar, i cili u bë i njohur muajt e fundit në rrjetet sociale edhe si Fshatari Dion.

Unë jam amerikan. Erdhi në Bullgari në vitin 2018 me pushime. U njoha me gruan time dhe tashmë jetojmë këtu që nga viti 2020. Përndryshe çfarë bëj? – Jam inxhinier, punoj në fushën e IT, kam mbaruar fizikë dhe nano-kimi dhe merrem me muzikë që i vogël."


Është lindur në Long Island, shteti i Nju Jorkut, në fund të viteve 90 të shekullit të kaluar. Ashtu si shumë bashkëmoshatarë të tij rezulton shpirt udhëtari i lirë dhe jo pak vite të jetës së vet të vetëdijshme i kalon duke udhëtuar, kryesisht në Evropë. Ka jetuar një vit të plotë në Spanjë, ka kaluar disa muaj në Rusi, ku ka ndjekur një semestër veror për të mësuar gjuhën, ndërsa gjatë masterit ka studiuar në universitete të ndryshme në Francë, Poloni dhe Itali. Dhe diku në atë kohë të historisë shfaqet Bullgaria. Me humorin e tij të lindur dhe buzëqeshjen ngjitëse Ethan kujton atë verë, shtatë vjet më parë, kur planet e tij për të shkuar në Bosnjë e çuan pak më në lindje.

"Kisha pak para dhe rreth një muaj të lirë, para se të vazhdoja semestrin dhe doja të shkoja me pushime. Duhej të ishte njëkohësisht e lirë dhe interesante, dhe meqë kurrë nuk kisha shkuar në Evropën Lindore vendosa të shkoja në Bosnjë. Në momentin e fundit babai im më bindi të mos shkoja dhe unë fillova të mendoja për variante të tjera. Shihja video për Kroacinë dhe Bullgarinë dhe vendosa që gjuha bullgare më tingëllonte shumë interesante. Unë dua gjuhët, di në një nivel spanjisht, frëngjisht, italisht, kisha mësuar rusisht dhe vlerësova se bullgarishtja disi më tingëllonte bukur, gjithsesi ka fjalë që më janë të njohura, dhe krejt spontanisht, në momentin e fundit, vendosa të vij në Sofje."



Viti është 2018, vera. Ethan është vetëm 23-vjeçar, mbërrin vetëm dhe që në taksi nga aeroporti ndien shpirtin bullgar. Me gjithë barrierën gjuhësore mes tij dhe shoferit, i cili nuk fliste anglisht, ndërsa Ethan dinte vetëm tre fjalë bullgarisht, ata filluan të bisedonin. Me gjermanishte “të prishur” dhe rusisht, por komunikonin. “Që në fillim njerëzit ishin kaq të hapur ndaj meje. Të mirë!” – kujton Ethan, por shënon se edhe ai ishte shumë i hapur ndaj tyre. Java e tretë në Bullgari doli të ishte vendimtare dhe u shfaq Ajo – gruaja e jetës së tij, Milena nga Vraca. 



U njohën në një aplikacion për të mësuar gjuhë, u panë në jetën reale, pasuan disa takime të tjera dhe vendosën të provonin lidhje nga larg. "Ishte e vështirë" – pranon sot amerikani, por vetëm disa muaj më vonë ai u kthye në Bullgari. Në Universitetin e Sofjes "Shën Kliment Ohridski" përfundoi diplomën dhe në kulmin e pandemisë botërore shëndetësore, më 8 gusht 2020, ai dhe Milena i thanë njëri-tjetrit "PO"-në e shenjtë. 



"Shumë interesante ishte. Së pari, që ndodhi gjatë Covid-it dhe të afërmit e mi nuk mundën të vinin, por ne vendosëm ta bënim (dasmën), sepse nuk donim të prisnim, e as nuk dihej kur do të mbaronte pandemia. Folëm me krushkun tonë, i cili punonte atë kohë në një kompani telekomunikacioni dhe atij i erdhi ideja të vendosim tableta, të kemi lidhje interneti dhe të transmetonim gjithë dasmën për të afërmit e mi në Nju Jork, të cilët kishin bërë festë atje. Dhe doli shumë mirë, përveçse ra një stuhi e madhe me vetëtima, që ishte interesante, në fund kemi kujtime shumë të bukura nga gjithë përjetimi."



Teknologjitë e reja bashkojnë familjet e Ethan dhe Milenës dhe, siç themi ne bullgarët – iu shkoi “me ujë”.

"Unë kërceva me nënën time përmes tabletit gjatë dasmës – na tregon amerikani. 



Vendimi përfundimtar ku të vendosen të dy erdhi pas dasmës. "E diskutuam dhe neve na pëlqen këtu, duam Bullgarinë" – pranon Ethan dhe me vendosmëri thotë se cilësia e jetës këtu ka dalë të jetë shumë më e mirë se në atdheun e tij.

"Për mua jeta këtu është më e mirë krahasuar me atje, prej nga jam unë – Nju Jork, në Long Island. Atje nuk ushqehemi shumë shëndetshëm, nuk ecim në këmbë, nuk ka as infrastrukturë për këtë. Nuk do komentoj tani për infrastrukturën këtu, në Sofje – qesh Ethan dhe vazhdon: – Atje ka më shumë stres, më shumë nxitim. Ka kaq shumë gjëra të tmerrshme kulturore që ndodhin, të cilat nuk më pëlqejnë dhe si ambient për fëmijën tonë. Deri tani mendoj se këtu mund të jetojmë më mirë, të zhvillohemi. Të paktën unë kam një ndjesi të tillë për veten time. Dhe jo se këtu nuk ka probleme dhe vështirësi, po kudo ka diçka për të cilën njeriu të ankohet, apo jo? Për mua, të paktën tani dhe mendoj për më gjatë, Bullgaria është vendi im."



Ai thotë se ende nuk ndihet plotësisht i qetë me gjuhën bullgare. E ka mësuar plotësisht vetë, me ndihmën dhe udhëzimet e Milenës. Dhe megjithëse secili mbetet i habitur kur dëgjon sa mirë flet Ethan, amerikani është autokritik: "Shumë mendoj çfarë them, si e them dhe ndonjëherë jam i ngadaltë, duke folur në gjuhën bullgare". Prandaj ka gati një këshillë për çdo të huaj që dëshiron ta mësojë, si ai.



"Kam një sistem me dy hapa për të mësuar më lehtë gjuhën bullgare. Hapi i parë është – gjej një grua bullgare. Dhe hapi i dytë është – hidhi vetes një gotë rakí, që të çlirohesh. Dhe duhet të ketë efekt. Rekomandohet që rakia të jetë shtëpie, e gruaja, sigurisht, nga veriperëndimi."

Dhe nëse i shtojmë muzikë këtij sistemi – suksesi është i garantuar. Pikërisht muzika është gjëja që Ethan e do që fëmijë, dhe sot edhe ajo është pjesë e faqes bullgare të historisë së tij.



"Luaj violë që nga klasa e tretë, luaj piano dhe tashmë 12 vjet kitarë, gjithashtu këndoj dhe shkruaj muzikë. Dhe nuk ka rëndësi ku jam dhe çfarë pune bëj, gjithmonë merrem me muzikë në një mënyrë ose tjetër. Edhe këtu, në Bullgari, shumë doja të luaja me muzikantë vendas. Në një moment u gjeta me tre bullgarë, shumë të fortë, të talentuar, të cilët kërkonin vokalist për grupin. Vendosëm të luajmë bashkë dhe u përshtatëm shumë mirë."



"Duhej të shpikja një emër për grupin tonë dhe në një moment më erdhi ideja për "Fshatari Dion". Dhe i thashë vetes – ooo, çfarë ideje e bukur. Unë jam gjeni! Ama atyre nuk iu dukej i përshtatshëm për stilin e muzikës që bëjmë dhe thashë me vete – nëse ju nuk e doni këtë emër, unë duhet të bëj diçka me të, sepse është kaq gjenial. Pak bëj shaka, pak jam serioz" – qesh me sinqeritet edhe sot Schaber me emrin që e “famësoi” në rrjetet sociale në Bullgari.




Dhe atëherë, me ndihmën e shoqes besnike të jetës, filloi të krijojë tekste dhe muzikë si Fshatari Dion. Të gjitha me tekst në gjuhën bullgare. Sot qëllimi i vetëm i tij është që muzika të dëgjohet dhe njerëzit të argëtohen vërtet.






Edhe pse me shaka, lidhur me disa tipare të psikologjisë popullore bullgare, me të cilat luan në postimet ose këngët e veta – si ankesat dhe pakënaqësia e bullgarëve – Ethan deri më sot flet për shtëpinë e tij të re me dashuri dhe ngrohtësi.

"Vetëm kujtime dhe përshtypje të bukura për bullgarët kam nga fillimi e deri tani. Dhe, për shembull, kjo është shumë specifike – Bullgaria është i vetmi shtet ku kam qenë, në të cilin gjatë gjithë kohës, pa marrë parasysh ku dhe për sa kohë, gjithë shoqëria do të flasë mes vete anglisht për shkak të një njeriu të vetëm që nuk flet bullgarisht. Gjithë kohën, që unë të ndihesha rehat. Kjo është super! Tani është pak ndryshe, sepse unë tashmë flas bullgarisht. Por përshtypjet e mia për ju nuk kanë ndryshuar për gjithë këto vite – njerëzit këtu janë të hapur dhe të këndshëm."

Milena dhe Ethan me prindërit e tyre në Bullgari

A ka diçka që do të donte të mos ishim?"

"Kur erdha, ndjeva se Bullgaria ka kulturën e vet. Ka diçka, a është bullgare apo ballkanike, ndoshta të dyja gjërat, por ekziston këtu. Dhe tani, pas gati shtatë vjetësh, pak ndiej, nuk e di si ta quaj – "perëndimizim". A ka një fjalë të tillë? Kam parasysh që ndikimi i Evropës Perëndimore, i Amerikës ndihet më shumë. Ndoshta gjithmonë ka qenë kështu dhe unë thjesht në fillim nuk e ndjeja, por ndoshta edhe për shkak të inflacionit po ndodh diçka. Në fillim çdo lokal ishte edhe cilësor, edhe i lirë. Bëra edhe një video për këtë çështje në rrjetet sociale – tani porosit disa qofte për 30 leva dhe thua – lele, ç’po ndodh këtu?! Standardi i jetesës duhet të jetë shumë më i lartë për çmime të tilla, ama ndoshta kjo është për shkak të inflacionit botëror. Diçka është ndryshuar sipas meje, por nuk mund të them konkretisht çfarë. Pyetja ishte "Çfarë nuk do doja të ishit?", por unë do ta kthej dhe do të them: "Unë do të doja të ishit bullgarë, e jo diçka tjetër!"."



Nëse sot Ethan takon një të huaj që po mendon cilin shtet nga Evropa Lindore të vizitojë, pa hezitim do t’i thoshte:

"Të vijë! Këtu është shumë mirë! Bullgaria ka shumë gjëra interesante dhe të ndryshme. Nuk është vetëm Sofja, por gjithë shteti – ka det, ka Sofjen, ka malin Vitosha, por ka edhe Rodopet, fshatrat, ka natyrë super, njerëzit, ushqimin dhe gjuhën. Nëse do të qëndrosh, sipas meje duhet të provosh të mësosh gjuhën, sepse kjo jo vetëm është shenjë respekti, thjesht do të jetë më mirë edhe për ty të hysh më shumë në shoqëri, në kulturë. Bullgarët flasin shumë mirë anglisht, ndaj nuk është gjithmonë e domosdoshme, por sipas meje është mirë për një të huaj të mësojë bullgarisht."

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Sindi Nikollofski

Foto: Arkivi personal i Ethan Schaber, facebook.com/selqnindion, facebook.com/AliensInSearch, licata.bg, Bulgaria Wants You



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Erika Perales

Argjentinasja Erika Perales, në venat e së cilës rrjedh gjak bullgar

Erika Perales erdhi nga Argjentina e largët dhe arriti të pushtojë zemrat e pjesëmarrësve në Festivalin e Parë të Ansambleve Folklorike Bullgare jashtë vendit. Gjatë ngjarjes në Veliko Tërnovo, ajo interpretoi në një mënyrë të papërsëritshme një nga..

botuar më 25-09-08 7.15.PD
Devorina Gamallova

Devorina Gamallova dhe teoria e saj optimiste për njerëzimin

Një soliste e suksesshme dhe pedagoge e njohur, violinistja bullgare Devorina Gamallova jeton më shumë se tre dekada në Londër. Është lindur në Gabrovo, në familjen e një bullgari dhe të një gjermaneje nga Dresdeni. Studion në Ruse dhe në Akademinë..

botuar më 25-09-03 7.00.PD
Atë Matej Preobraxhenski – Mitkalloto (1828–1875)

Çfarë nuk dimë për shpikjet e Matej Preobrazhenski?

Edhe pse është i njohur kryesisht si një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Vasill Levskit dhe një luftëtar i përkushtuar për çlirimin kombëtar, Atë Matej Preobrazhenski (1828–1875) nuk kufizohej vetëm në aktivitetin revolucionar. Pak detaje dihen..

botuar më 25-08-26 4.20.MD